La incidencia de la inversión extranjera directa en los hidrocarburos en el departamento del Meta
| Autor | Astrid León Camargo |
| Páginas | 19-31 |
19
Χοντεξτο 5 //2016
Ινφορµαχι⌠ν δελ αρτχυλο
Ρεχιβιδο: 02/02/2016
Ρεϖισαδο: 05/04/2016
Αχεπταδο: 30/11/2016
Ινφορµαχι⌠ν δελ αυτορ
∗∗Μαγστερ εν Χιενχιασ Εχον⌠µιχασ
ψ Μαγστερ εν Ιντεγραχι⌠ν Εχον⌠µιχα.
∆οχεντε δε λα Υνιϖερσιδαδ δε λοσ
Λλανοσ. Γρυπο δε ινϖεστιγαχι⌠ν
Ιντεγραχι⌠ν. Χορρεο ελεχτρ⌠νιχο:
αστριδλεονχ≅γµαιλ.χοµ
Χορρεσπονδενχια
αστριδλεονχ≅γµαιλ.χοµ
♥ 2015 Υνιϖερσιδαδ Λα Γραν
Χολοµβια. Εστε εσ υν αρτχυλο δε
αχχεσο αβιερτο, διστριβυιδο βαϕο λοσ
τρµινοσ δε λα λιχενχια Χρεατιϖε
Χοµµονσ Αττριβυτιον Λιχενσε
4.0, θυε περµιτε ελ υσο ιλιµιταδο,
διστριβυχι⌠ν ψ ρεπροδυχχι⌠ν εν
χυαλθυιερ µεδιο, σιεµπρε θυε
ελ αυτορ οριγιναλ ψ λα φυεντε σε
αχρεδιτεν.
Χ⌠µο χιταρ
Λε⌠ν, Α. (2016) Λα ινχιδενχια δε λα
Ινϖερσι⌠ν Εξτρανϕερα ∆ιρεχτα εν λοσ
ηιδροχαρβυροσ εν ελ δεπαρταµεντο δελ
Μετα Χοντεξτο 5, 19−31.
Λα ινχιδενχια δε λα ινϖερσι⌠ν εξτρανϕερα διρεχτα εν λοσ
ηιδροχαρβυροσ εν ελ δεπαρταµεντο δελ Μετα
Αστριδ Λε⌠ν Χαµαργο∗∗
Ρεσυµεν
Gn" ctvewnq" kfgpvkÝec" nc" kpekfgpekc" fg" nc" Kpxgtuk„p" Gzvtcplgtc" Fktgevc" ÎKGFÎ" gp" rtq{gevqu" fg"
ηιδροχαρβυροσ εν Χολοµβια εν ελ 2015, δεσδε λα περσπεχτιϖα µαχροεχον⌠µιχα αλ ρελαχιοναρ λα ΙΕ∆
χον λα διν〈µιχα εχον⌠µιχα δελ δεπαρταµεντο δελ Μετα ψ δεσδε υνα περσπεχτιϖα µιχροεχον⌠µιχα,
µεδιαντε λα χοµπαραχι⌠ν δελ δεσεµπε〉ο ινστιτυχιοναλ δε προψεχτοσ χον ΙΕ∆ ψ αθυελλοσ θυε χαρεχεν
fg"guvc." gp"guvg" ecuq"ug" eqorctcp"Geqrgvtqn" {"RcekÝe" Gzrnqtcvkqp"cpf" Rtqfwevkqp"Eqtrqtcvkqp" Î
RcekÝe(GRÎ."gn"rtkogtq" eqp"kpxgtuk„p"pcekqpcn"{"gn" ugiwpfq"eqp"KGF0"Gn" vkrq"fg"kpxguvkicek„p"gu"
δεσχριπτιϖο ψ λασ ηερραµιεντασ παρα οβτενερ ινφορµαχι⌠ν σον λασ ενχυεστασ δε δεσεµπε〉ο ινστιτυχιοναλ
ÎGFKÎ" fgn" Fgrctvcogpvq"Cfokpkuvtcvkxq" Pcekqpcn" fg" Guvcfuvkec" ÎFcpgÎ" {" gpewguvc" crnkecfc" c"
hwpekqpctkqu"fg" RcekÝe(G R0"Nqu" tguwnvcfqu" kpfkecp" swg" c" pkxgn" ocetqgeqp„okeq" nc" KGF" kpÞw{g"
ukipkÝecvkxcogpvg"gp"nc"geqpqoc"fgrctvcogpvcn0"C"pkxgn"oketqgeqp„okeq" pq"gzkuvg"gxkfgpekc"swg"
λα ΙΕ∆ απορτε µεϕορ αλ δεσεµπε〉ο ινστιτυχιοναλ θυε λα ινϖερσι⌠ν ναχιοναλ. Εσ ποσιβλε χονχλυιρ θυε
λα διφερενχιαχι⌠ν εν ελ δεσεµπε〉ο ινστιτυχιοναλ νο σε πρεσεντα πορ ελ οριγεν δε λα ινϖερσι⌠ν ψ σερα
χονϖενιεντε προφυνδιζαρ εν λασ διφερενχιαχιονεσ πορ ταµα〉ο δε λα εµπρεσα ασοχιαδοσ α συ τιπο δε
ινϖερσι⌠ν. ∆ε οτρα παρτε, εν ελ δισε〉ο δε πολτιχασ πβλιχασ σε δεβε τενερ εν χυεντα λα παρτιχιπαχι⌠ν
χιυδαδανα παρα χονοχερ λασ προβλεµ〈τιχασ σοχιαλεσ ψ ποτενχιαλιζαρ ελ ιµπαχτο δε λα αχτιϖιδαδ πετρολερα
εν ελ βιενεσταρ σοχιαλ.
Παλαβρασ χλαϖε: Ινϖερσι⌠ν εξτρανϕερα διρεχτα, ρεγαλασ, ηιδροχαρβυροσ, δεσεµπε〉ο ινστιτυχιοναλ,
παρτιχιπαχι⌠ν χιυδαδανα.
Ινχιδενχε οφ διρεχτ φορειγν ινϖεστµεντ ον ηψδροχαρβονσ ιν
τηε ∆επαρτµεντ οφ Μετα
Αβστραχτ
Vjku"ctvkeng" kfgpvkÝgu"vjg"kpekfgpeg" qh"Fktgev" Hqtgkip"Kpxguvogpv"Î" FHK."qp" j{ftqectdqp"rtqlgevu"
ιν Χολοµβια ιν 2015, φροµ τηε µαχροεχονοµιχ περσπεχτιϖε, ατ ρελατινγ τηε ΙΕ∆ το τηε εχονοµιχ
δψναµιχσ οφ τηε ∆επαρτµεντ οφ Μετα, ανδ φροµ α µιχροεχονοµιχ περσπεχτιϖε, τηρουγη α χοµπαρισον
οφ τηε ινστιτυτιοναλ περφορµανχε οφ προϕεχτσ το ΙΕ∆, ανδ τηοσε λαχκινγ οφ συχη περσπεχτιϖε; ιν τηισ
ecug."Geqrgvtqn" cpf" RcekÝe" Gzrnqtcvkqp" cpf" Rtqfwevkqp" Eqtrqtcvkqp" RcekÝe(GR" ygtg" eqorctgf."
vjg" " Ýtuv" qpg" ykvj" pcvkqpcn" kpxguvogpv." cpf" vjg" ugeqpf" qpg" ykvj" KGF0" " Vjg" v{rg"qh" tgugctej" ku"
fguetkrvkxg."cpf" vqqnu"vq" eqnngev"kphqtocvkqp" ctg"uwtxg{u" qh"kpuvkvwvkqpcn"rgthqtocpeg" ÎUKR."qh"vjg"
Pcvkqpcn"Cfokpkuvtcvkxg" Fgrctvogpv" qh" Uvcvkuvkeu" ÎFCPG." cpf" c" uwtxg{" crrnkgf" vq" RcekÝe(GR"
q扉ekcnu0" " Tguwnvu" ujqy" vjcv." kp" ocetqgeqpqoke" vgtou" vjg" " KGF" ogcpkpihwnn{" " korcevu" vjg"
∆επαρτµεντ εχονοµψ. Ιν µιχροεχονοµιχ τερµσ, τηερε ισ νο εϖιδενχε τηατ ΙΕ∆ βεττερ χοντριβυτεσ
vq"kpuvkvwvkqpcn"rgthqtocpeg"vjcp" fqoguvke"kpxguvogpv0"""Kv" ku"rquukdng"vq"eqpenwfg"vjcv" c"fk悲gtgpeg"
kp"vjg"kpuvkvwvkqpcn"rgthqtocpeg" ku"pqv"dgecwug"qh" kpxguvogpv"qtkikp."cpf"kv"yqwnf" dg"eqpxgpkgpv"vq"
gzrcpf"qp"fk悲gtgpegu"d{" eqorcp{"uk¦g."cuuqekcvgf"vq"kvu"v{rg" qh"kpxguvogpv0"Kp"cffkvkqp."kp"fgukip"
οφ πυβλιχ πολιχιεσ τηε χιτιζεν παρτιχιπατιον σηουλδ βε τακεν ιντο αχχουντ, ιν ορδερ το λεαρν αβουτ σοχιαλ
rtqdngou."cpf"rqvgpvkcvg"vjg"korcev"qh"qkn"cevkxkv{"qp"vjg"uqekcn"ygnhctg0
Κεψωορδσ: Ινστιτυτιοναλ περφορµανχε, ηψδροχαρβονσ, διρεχτ φορειγν ινϖεστµεντ, χιτιζεν παρτιχιπατιον.
,"Ctvewnq"fg"kpxguvkicek„p" fgtkxcfq"fg"nc"kpxguvkicek„p" ÐKpekfgpekc"fg"nc" Kpxgtuk„p"Gzvtcplgtc"Fktgevc"ÎKGF/" gp"rtq{gevqu"
okpgtqu"g"jkftqectdwtqu"gp"Eqnqodkc
Ινϖεστιγαχι⌠ν
KUUPRtkpv
KUUP"*G+
ηττπ://χοντεξτο.υγχα.εδυ.χο
Ρεϖιστα
20 Χοντεξτο 5 // 2016
Ιντροδυχχι⌠ν
Nc"Eqphgtgpekc" fg"ncu"Pcekqpgu" Wpkfcu"uqdtg" Eqogtekq"
ψ ∆εσαρρολλο (Υνχταδ) πορ συσ σιγλασ εν ινγλσ, ινδιχα
θυε λοσ δετερµιναντεσ δε λα ινϖερσι⌠ν εξτρανϕερα διρεχτα
(εν αδελαντε ΙΕ∆) σον λα χαλιδαδ δε λασ ινστιτυχιονεσ
ψ µαρχο ρεγυλατοριο, λα φαχιλιδαδ εν λοσ νεγοχιοσ ψ λοσ
δετερµιναντεσ εχον⌠µιχοσ. Α συ ϖεζ, λοσ δετερµιναντεσ
εχον⌠µιχοσ χονσταν δε ρεχυρσοσ νατυραλεσ, µερχαδοσ
ναχιοναλεσ ψ ελ ιµπαχτο δε λα γλοβαλιζαχι⌠ν. Λα Υνχταδ
ασυµε θυε λα ΙΕ∆ εν ρεχυρσοσ νατυραλεσ σε ρεαλιζα πορθυε
λοσ πασεσ ρεχεπτορεσ νο τιενεν ελ χαπιταλ ο λα ινφραεστρυχτυρα
uwÝekgpvg"rctc"uw"gzrnqvcek„p"*Wpevcf."3;;:+0"
Εστοσ φαχτορεσ ηαν εσταδο πρεσεντεσ εν ελ προγραµα δε
ατραχχι⌠ν δε λα ΙΕ∆ εν Χολοµβια. Χον λα Λεψ 9 δε 1991 ελ
Γοβιερνο χολοµβιανο εσταβλεχι⌠ ρεγµενεσ εξχεπχιοναλεσ
δε λα ΙΕ∆ παρα σεχτορεσ χοµο ελ µινερο ψ πετρολερο θυε
φαϖορεχε λα ΙΕ∆; ψ αυµεντα λοσ φαχτορεσ παρα ατραερ λα
KGF"c" rctvkt"fg"3;;6" gp"wp" gpvqtpq"fg"Þgzkdknkfcf" gp"gn"
µερχαδο λαβοραλ, χον υν νυεϖο ργιµεν δε ινϖερσιονεσ,
δισµινυχι⌠ν δε αρανχελεσ, πολτιχα δε πριϖατιζαχιονεσ,
χρεαχι⌠ν δε Προεξπορτ, εντρε οτροσ.
Ελ προχεσο ρεγυλατοριο δε λα ΙΕ∆ σε χονσολιδα χον ελ
Fgetgvq"42:2"fg"42220"Nqu"fgtgejqu"fg"nqu"kpxgtukqpkuvcu"
gzvtcplgtqu" ug" kiwcncp" c" nqu" pcekqpcngu0" Ug" guvcdngeg" nc"
περµανενχια νορµατιϖα, λασ εξενχιονεσ τριβυταριασ, λασ
ζονασ φρανχασ ψ λοσ χοντρατοσ δε εσταβιλιδαδ ϕυρδιχα. Λοσ
ινχεντιϖοσ παρα ατραερ λα ινϖερσι⌠ν φυνχιοναρον. Εν ελ 2000
σε ϖενδι⌠ λα µινα δε χαρβ⌠ν ελ Χερρεϕ⌠ν α εξτρανϕεροσ ψ α
παρτιρ δε λα φεχηα σε λογρ⌠ ινχρεµενταρ χονσιδεραβλεµεντε
λα εξπλοταχι⌠ν δελ χαρβ⌠ν ψ σε ινχεντιϖ⌠ λα ϖοχαχι⌠ν
εξπορταδορα. Εν λα µισµα ποχα, σε δισµινυψ⌠ λα
προδυχχι⌠ν δε πετρ⌠λεο, αχοµπα〉αδα δε υνα δισµινυχι⌠ν
εν συ ΙΕ∆ (Γαραϖιτο, Ιρεγυι Β, ψ Ραµρεζ, 2012, π.
32). Λοσ ινϖερσιονιστασ εξτρανϕεροσ σε ηαν ιντερεσαδο
παρτιχυλαρµεντε εν λα εξπλοταχι⌠ν δε λοσ ρεχυρσοσ
pcvwtcngu." gurgeÝecogpvg" gp" gn" ugevqt" fg" nc" okpgtc" {"
λοσ ηιδροχαρβυροσ. Εν ελ 2015 ελ σεχτορ πετρ⌠λεο ψ µινερα
eqpegpvt„"gn"4;09"'"fg"nc"KGF0"Vtcfkekqpcnogpvg"Guvcfqu"
Υνιδοσ ηα σιδο ελ πριµερ πασ χον µαψορ ινϖερσι⌠ν εν
Eqnqodkc0"Gp" gn"4237."Guvcfqu" Wpkfqu."Gurc‚c." Htcpekc"
{" Lcr„p" eqpegpvtctqp" gn" 79'" fg" nqu" Þwlqu" fg" KGF" gp"
Χολοµβια (Προχολοµβια, 2015)
Ug"eqpukfgtc"swg"wpq"fg"nqu"oqvkxqu"rctc"cvtcgt"nc"KGF"gu"
λα ποσιβιλιδαδ δε τρανσµιτιρ ελ χονοχιµιεντο τεχνολ⌠γιχο ψ
µανεϕο δε µερχαδοσ πορ παρτε δε λασ εµπρεσασ φορ〈νεασ α
ncu"pcekqpcngu"*Rgnw悲q."4235+0"Nqu"guvwfkqu" gp"Eqnqodkc"
δε λα ΙΕ∆ σε ηαν διριγιδο α χονοχερ συ τενδενχια, λοσ
ιµπαχτοσ εν λα εχονοµα, λοσ δετερµιναντεσ ψ σον εν συ
µαψορα α νιϖελ µαχροεχον⌠µιχο, ψα θυε γενεραλµεντε
σε ρελαχιοναν χον ελ χρεχιµιεντο εν λα προδυχχι⌠ν, Λα
πρινχιπαλ χοντριβυχι⌠ν δε εστε βοοµ µινερο ενεργτιχο
εν λα εχονοµα χολοµβιανα σε ηα δαδο α τραϖσ δε λα
γενεραχι⌠ν δε ρεχυρσοσ εν µονεδα εξτρανϕερα ψ δε ρεχυρσοσ
ÝuecnguÑ" *Rgtt{" {" Rcncekqu." 4235." r07+." rqec" nkvgtcvwtc"
εξιστε αχερχα δελ ιµπαχτο δε λα ΙΕ∆ σοβρε λοσ προψεχτοσ
χον ρελαχι⌠ν αλ δεσεµπε〉ο ινστιτυχιοναλ.
Hgfgucttqnnq" tgcnk¦„" lwpvq" eqp" Rtqgzrqtv" wpc" gpewguvc"
rctc" eqpqegt" nc" kpÞwgpekc" fg" nc" KGF" gp" gn" hcevqt"
µενχιοναδο0"Nc"gpewguvc" ug"gpxk„"c" 30797"gortgucu."ncu"
ewcngu"kpenw{gtqp" 86:" gortgucu" eqp" KGF0" Ug" fgvgtokp„"
θυε λασ εντιδαδεσ χον µαψορ ΙΕ∆ υτιλιζαν µ〈σ χαντιδαδ
fg" qdtc" ecnkÝecfc." {" λοσ συελδοσ δε λοσ διρεχτιϖοσ σον
µαψορεσ ψ µυψ διφερενχιαδοσ δελ ρεστο δε εµπλεαδοσ.
Εστασ εµπρεσασ χυενταν χον νορµασ θυε προτεγεν α λα
µανο δε οβρα ψ τιενεν µ〈σ σινδιχατοσ θυε λασ δεµ〈σ
gortgucu" *Hgfgucttqnnq." 4229+0" Gn" kphqtog" fg" nc" KGF"
εν Αµριχα Λατινα ψ ελ Χαριβε δε 2013 δε λα Χοµισι⌠ν
Geqp„okec" rctc" Cofitkec" Ncvkpc" {" gn" Ectkdg" ÎEgrcnÎ"
σε〉αλα θυε νο ηαψ ινδιχιοσ δε µεϕορασ πρ〈χτιχασ λαβοραλεσ
δε λασ τρανσναχιοναλεσ εν Αµριχα Λατινα (Χεπαλ, 2014).
Χον ρεσπεχτο α λα τρανσφορµαχι⌠ν προδυχτιϖα ψ
τεχνολ⌠γιχα, λα ενχυεστα µυεστρα θυε µ〈σ εµπρεσασ χον
ΙΕ∆ ρεαλιζαρον προγραµασ δε ινϖεστιγαχι⌠ν, α πεσαρ δε
θυε λοσ ενχυεσταδοσ ινφορµαρον θυε υν µενορ δεσαρρολλο
εν ελ υσο δε τεχνολογασ εντρε λοσ ναχιοναλεσ ιµπιδε
τρανσφερενχια δε χονοχιµιεντο. Α συ ϖεζ λα Χεπαλ εν
ελ ινφορµε µενχιοναδο ρεχαλχα θυε λα τρανσφερενχια
τεχνολ⌠γιχα δε λασ τρανσναχιοναλεσ α λοσ πασεσ δε Αµριχα
Λατινα εσ ποβρε ψ σε ρεθυιερε ινχορποραρ λα ΙΕ∆ α λοσ
πλανεσ δε τρανσφορµαχι⌠ν προδυχτιϖα, θυε τιενε χοµο
ελεµεντο ιµπορταντε ελ αϖανχε τεχνολ⌠γιχο δε λοσ σεχτορεσ
δε λα εχονοµα.
Λοσ δοχυµεντοσ πλασµαδοσ πορ οργανισµοσ
kpvgtpcekqpcngu" gzrqpgp" nqu" dgpgÝekqu" fg" nc" KGF" gp" nc"
εχονοµα, σιν εµβαργο α νιϖελ ιντερναχιοναλ ψ ναχιοναλ
nqu"tguwnvcfqu"pq"uqp"eqpenw{gpvgu" {"pq"ug"rwgfg"cÝtoct"
λασ βονδαδεσ δε λα ΙΕ∆ (Χεπαλ, 2014).
Λασ τεορασ θυε τραταν ελ τεµα δε λα ΙΕ∆ σον ρελατιϖαµεντε
ρεχιεντεσ ψ νο σε ηαν χονσολιδαδο. Εν συ µαψορα σε
δεσαρρολλαν εστυδιοσ παρα χονοχερ ελ ιµπαχτο δε λα ΙΕ∆
21
Χοντεξτο 5 //2016
σοβρε ϖαριαβλεσ αγρεγαδασ ψ εν µενορ νµερο αναλιζαν
λα περσπεχτιϖα µιχροεχον⌠µιχα. Ελ πρεσεντε αρτχυλο
ρεσαλτα λοσ φυνδαµεντοσ τε⌠ριχοσ µ〈σ ρελεϖαντεσ εν λα
Ινϖερσι⌠ν Εξτρανϕερα ∆ιρεχτα χον ενφοθυε α λα εχονοµα
δεπαρταµενταλ ε ινδυστριαλ εν ελ δεπαρταµεντο δελ Μετα.
Gn" qdlgvkxq" igpgtcn" dwuec" kfgpvkÝect" nc" kpekfgpekc " fg"
λα ΙΕ∆ προψ εχτοσ δε ηιδροχαρβ υροσ εν Χολοµβια εν ε λ
4237." gur geÝecogpvg " ug" vqocp" gn" ec uq" fg" Geqrgvt qn"
{" RcekÝe( GR" fgufg" nc" rgturg evkxc" oketqge qp„okec."
µεδιαντε λα χοµπαραχι⌠ν δελ δεσεµπε〉ο ινστιτυχιοναλ δε
rtq{gevqu"eqp" KGF"*RcekÝe(GR+"{" cswgnnqu"swg" ectgegp"
δε εστα (Εχοπετρολ).
"Ug"crnkec"gn"vkrq"fg"guvwfkq"fguetkrvkxq"rqtswg"ug"tgncekqpcp"
λασ ϖαριαβλεσ δε ΙΕ∆ χον ϖαριαβλεσ µαχροεχον⌠µιχασ χοµο
ϖαριαχι⌠ν δελ ΠΙΒ ψ ρεγαλασ ψ ϖαριαβλεσ µιχροεχον⌠µιχασ
ασοχιαδασ αλ εµπλεο, αµβιεντε λαβοραλ, αδµινιστραχι⌠ν
δε ρεχυρσοσ φσιχοσ ψ πρεσυπυεστο. Λα υβιχαχι⌠ν δε λα
ινϖεστιγαχι⌠ν εστ〈 εν Πυερτο Γαιτ〈ν, σεδε δελ µαψορ ποζο
rgvtqngtq" fg" RcekÝe(GR" {" Ecuvknnc" nc" Pwgxc." ugfg" fgn"
µαψορ ποζο πετρολερο δε Εχοπετρολ εν ελ δεπαρταµεντο
δελ Μετα.
Ελ πετρ⌠λεο εν λα εχονοµα δελ δεπαρταµεντο
δελ Μετα
Ελ χρεχιµιεντο δε λα αχτιϖιδαδ πετρολερα σε δεβε εν βυενα
ogfkfc" c" nc" Kpxgtuk„p" Gzvtcplgtc" Fktgevc" ÎKGF/0" Gp" nc"
Ýiwtc"3"ug"owguvtc" nc"xctkcek„p"fg"nc"KGF" gp"rgvt„ngq"gp"
Χολοµβια, ψ λα προδυχχι⌠ν πετρολερα εν ελ δεπαρταµεντο
δελ Μετα.
Φιγυρα 1. ΙΕ∆ εν πετρ⌠λεο εν Χολοµβια ψ προδυχχι⌠ν δε
πετρ⌠λεο εν ελ Μετα
Ug"qdugtxc"swg"gp"nqu"rgtkqfqu"eqp"ogpqt"KGF."gpvtg"3;;7"
ψ 2004, λα προδυχχι⌠ν πετρολερα δελ δεπαρταµεντο νο λλεγα
α λοσ 50 µιλλονεσ δε βαρριλεσ δε προδυχχι⌠ν ανυαλ. Α παρτιρ
δε 2005 λα ΙΕ∆ συπερ⌠ λοσ µιλ µιλλονεσ δε δ⌠λαρεσ ανυαλεσ
ψ συ χρεχιµιεντο ϖα αχοµπα〉αδο δε λα εξπλοταχι⌠ν δε
χρυδο εν ελ Μετα, χον αλζα περµανεντε εν λα προδυχχι⌠ν
δεσδε λοσ 30 µιλλονεσ δε βαρριλεσ ανυαλεσ εν ελ 2005
c"3:8" oknnqpgu" gp" gn" 4235." cwpswg" gp" gn" 4236" rtgugpv„"
δισµινυχι⌠ν εν λα προδυχχι⌠ν αλ ιγυαλ θυε λε ΙΕ∆.
Εστε χρεχιµιεντο εσ οριγιναδο πρινχιπαλµεντε πορ ελ χαµπο
δε Ρυβιαλεσ, εξπλοταδο πορ λα εµπρεσα Μετα Πετρολευµ,
uwdukfkctkc"fg"nc" gortguc"ecpcfkgpug"RcekÝe"Gzrnqtcvkqp"
ανδ Προδυχτιον Χορπορατιον"ÎRcekÝe(GRÎ. Ελ χαµπο φυε
ελ νµερο υνο δε προδυχχι⌠ν εν ελ πασ εν 2014. Οτροσ
χαµποσ δελ δεπαρταµεντο οχυπαν λοσ πριµεροσ λυγαρεσ δε
προδυχχι⌠ν Εν λα ταβλα 1 σε πυεδεν εξαµιναρ λοσ δατοσ
µενχιοναδοσ.
Ταβλα 1. Χαµποσ δε προδυχχι⌠ν πετρολερα εν ελ
δεπαρταµεντο δελ Μετα (2014)
Hwgpvg
Tgikqpcn"ÎKEGT/"fgn"Dcpeq"fg"nc"Tgr¿dnkec"{"Fgrctvcogpvq"Cfokpkuvtcvkxq"
Pcekqpcn"fg"Guvcfuvkec0
Hwgpvg
Ελ ινχρεµεντο δε λα προδυχχι⌠ν πετρολερα τιενε υν γραν
korcevq"gp"gn"Rtqfwevq"Kpvgtpq"Dtwvq"ÎRKD/"fgn"Ogvc0"Gp"
1990 ελ ΠΙΒ δεπαρταµενταλ απορταβα εν προµεδιο ελ 1,90
'"fgn"RKD"pcekqpcn0"Nc"cevkxkfcf"eqp"oc{qt"rctvkekrcek„p"
hwg" eqogtekq" {" ugtxkekqu" 63.7;" '." ugiwkfq" rqt" nc"
αγριχυλτυρα. Εν λα ποχα, α πεσαρ θυε α νιϖελ δεπαρταµενταλ
λα παρτιχιπαχι⌠ν δελ πετρ⌠λεο νο εσ δε γραν µαγνιτυδ χον
:.47"'." c" pkxgn" pcekqpcn" nc" fwrnkec" eqp" 38.93" '0" Gp" gn"
2001 λασ δεµ〈σ αχτιϖιδαδεσ µαντιενεν συ χοντριβυχι⌠ν χον
υνα λεϖε χαδα δε λα ινδυστρια ψ αυµεντο δελ πετρ⌠λεο. Εν
nc"hgejc"gn"rgvt„ngq"fgrctvcogpvcn"crqtv„"eqp"4;.29"'"fgn"
πετρ⌠λεο ναχιοναλ. Λα παρτιχιπαχι⌠ν δελ ΠΙΒ δεπαρταµενταλ
ug"ocpvkgpg"c"pkxgn"pcekqpcn"eqp"3.;7"'0"
22 Χοντεξτο 5 // 2016
Ταβλα 2. Παρτιχιπαχι⌠ν σεχτοριαλ Μετα ψ παρτιχιπαχι⌠ν σεχτοριαλ πασ
Hwgpvg
Ugi¿p" Cjtgpf" *4228+." Ðwpc" geqpqoc" guvƒ" dcucfc" gp"
tgewtuqu" pcvwtcngu" uk" guvqu" crqtvcp" cn" 32" '" fgn" RKD" {"
62" '" fg" ncu" gzrqtvcekqpguÑ" " *r08+0" Gp" gn" fgrctvcogpvq."
nc" cevkxkfcf" rgvtqngtc" ug" fkpcok¦c" ukipkÝecvkxcogpvg" {"
gp"gn" 4235"tgrtgugpvc"gn" 79074"'"fgn" RKD"ugevqtkcn" gp"gn"
Μετα, εσ δεχιρ, λα εχονοµα δεπαρταµενταλ δεσχανσα εν
λα προδυχχι⌠ν πετρολερα ψ νο εσ ποχο, χονσιδερανδο θυε
igpgtc" gn" 6:.98" '" fgn" rgvt„ngq" pcekqpcn" g" korwnuc" cn"
fgrctvcogpvq"c" qewrct"gn"6.93" '"fgn" RKD"pcekqpcn."uqnq"
uwrgtcfq"rqt" Dqiqvƒ."Cpvkqswkc."Xcnng"{"Ucpvcpfgt0"Guvc"
σιτυαχι⌠ν σε ινδιχα εν λα ταβλα 2.
Gp"nc"Ýiwtc"4"ug"kpfkec"swg"nc"rtqfweek„p"rgvtqngtc"etgek„"
µ〈σ ρ〈πιδο θυε λα εχονοµα, εν προµεδιο ανυαλ δεσδε
gn" 4222" c" 4235" gp" 38.;" '" {" gn" RKD" fgrctvcogpvcn" gp"
33.6"'."wdkecpfq" nc"cevkxkfcf"rgvtqngtc" fg"rtkogtc"gp" nc"
παρτιχιπαχι⌠ν δε λα εχονοµα δεπαρταµενταλ ψ δεσπλαζανδο
χοµερχιο ψ σερϖιχιοσ α υν σεγυνδο πυεστο.
Φιγυρα 2. Χρεχιµιεντο δελ ΠΙΒ α πρεχιοσ χονσταντεσ δελ
2005 ψ χρεχιµιεντο δε λα προδυχχι⌠ν πετρολερα εν ελ Μετα.
Ελ ΠΙΒ πορ ηαβιταντε δελ Μετα αυµεντ⌠ νοταβλεµεντε,
rcu„" gp" gn" c‚q" 4222" fg" 70:340592" rguqu" cpwcngu" c"
44.221.302 πεσοσ ανυαλεσ εν 2013. Χρεχι⌠ 9 ϖεχεσ εν 14
α〉οσ, σολο συπεραδο πορ ελ δεπαρταµεντο δελ Χασαναρε χον
660:590:32"rguqu"{"ugiwkfq" fg"nglqu"rqt"gn"fgrctvcogpvq"
fg" Ucpvcpfgt" eqp" 470;:204:9" rguqu0" Guvg" eƒnewnq" ug"
ηαχε σι σε ατιενδε υν ινγρεσο τοταλ αλ δεπαρταµεντο πορ
λα προδυχχι⌠ν δε πετρ⌠λεο, περο αλ χονσιδεραρ θυε λοσ
ινγρεσοσ δεπαρταµενταλεσ πορ πετρ⌠λεο προϖιενεν δε λασ
ρεγαλασ, δισµινυψε ελ ινγρεσο περ χ〈πιτα; λο µυεστρα λα
χοντραλορα δελ δεπαρταµεντο δελ Μετα, εν ελ 2012 λοσ
ινγρεσοσ πορ ρεγαλασ περ χ〈πιτα σον δε ∃1.001.000 εν ελ
2013 ψ εν ελ 2014 δισµινυψε δραµ〈τιχαµεντε α ∃126.000,
χοµο ρεσυλταδο δε λα δισµινυχι⌠ν εν λα παρτιχιπαχι⌠ν δε
λασ ρεγαλασ (Χοντραλορα δεπαρταµενταλ δελ Μετα, 2014).
Εν εστε περιοδο λα αχτιϖιδαδ πετρολερα χορρεσπονδε αλ
79'" fg" nc" rtqfweek„p" vqvcn" fgn" fgrctvcogpvq." ug" rwgfg"
cÝtoct"swg"gp" rtqogfkq"gn"kpitguq" tgcn"rgt"eƒrkvc"tqpfc"
&370::208;4"rguqu"cpwcngu0"
Α παρτιρ δε 2003, λοσ προδυχτοσ δε λα αχτιϖιδαδ πετρολερα
qewrctqp" gn" 62" '" fg" ncu" gzrqtvcekqpgu" vqvcngu" {" gp" gn"
4236" tgrtgugpv„" gn" ;;.;8" '0" Dƒukecogpvg" nq" ¿pkeq" swg"
εξπορτα ελ δεπαρταµεντο σον προδυχτοσ δελ πετρ⌠λεο. Λα
εϖολυχι⌠ν εχον⌠µιχα δελ δεπαρταµεντο λο περµεα χοµο
υνα εχονοµα βασαδα εν ρεχυρσοσ, εν εστε χασο, εχονοµα
πετρολερα.
Λοσ πρεχιοσ δελ πετρ⌠λεο αψυδαρον αλ διναµισµο δε λα
αχτιϖιδαδ πετρολερα. ςαριοσ ηεχηοσ ηαν προϖοχαδο ελ
αυµεντο δελ πρεχιο. Εν ελ 2003, λα ινεσταβιλιδαδ πολτιχα δε
ϖαριοσ πασεσ ψ λα γυερρα δε Ιρακ, εν ελ 2006, ελ ινχρεµεντο
δε λα δεµανδα ψ λα χρισισ δε λοσ µισιλεσ χον Χορεα, εν
ελ 2011, πορ ινχρεµεντο δε λα δεµανδα δε Χηινα ε Ινδια
ψ εν ελ 2014, πορ ελ χρεχιµιεντο δελ Εσταδο Ισλ〈µιχο
εν Ιρακ. Εν ελ 2015, λοσ πρεχιοσ χαψερον α µενοσ δε 50
Hwgpvg
23
Χοντεξτο 5 //2016
δ⌠λαρεσ πορ δισµινυχι⌠ν δε πρεχιοσ εν λα οφερτα πετρολερα
πορ παρτε δε λα Οργανιζαχι⌠ν δε λοσ Πασεσ Εξπορταδορεσ
fg"Rgvt„ngq" /QRGR"Î" rctc"jcegtng" htgpvg"c" nc"vgepqnqic"
φραχκινγ εν Εσταδο Υνιδοσ. Παρα εϖιταρ λα χαδα δε λοσ
ινγρεσοσ δελ πετρ⌠λεο, ελ γοβιερνο χεντραλ δεχιδε αυµενταρ
λα προδυχχι⌠ν δε πετρ⌠λεο εν Χολοµβια εν 365 µιλλονεσ
δε βαρριλεσ εν 2015, πορ χονσιγυιεντε, σε ινχρεµεντα λα
πρεσι⌠ν παρα αυµενταρ λα προδυχχι⌠ν; Εχοπετρολ αχελερα
εν ελ δεπαρταµεντο λα εξτραχχι⌠ν δε χρυδο ψ ελ χαµπο
Χαστιλλα−Χηιχηιµενε εσ ελ νµερο υνο δελ πασ, ρεβασανδο
ελ χαµπο Ρυβιαλεσ.
Ελ δεπαρταµεντο χυεντα χον λασ µαψορεσ ρεσερϖασ
πετρολερασ, εν 2014 τιενε 3025;0:770763"Dcttkngu" guvƒpfct"
fg" rgvt„ngq" ÎDNU/." ecuk" 6" xgegu" oƒu" swg" gn" ugiwpfq"
fgrctvcogpvq."eqoq"ug"qdugtxc"gp"nc"Ýiwtc"50"
Φιγυρα 30"Tgugtxcu"rtqdcfcu"fg"DNU
Nc" Ýiwtc" 6" owguvtc" gn" etgekokgpvq" fgn" gorngq" gp" gn"
δεπαρταµεντο ψ λα προδυχχι⌠ν πετρολερα. Λα προδυχχι⌠ν
ηα χρεχιδο µ〈σ θυε ελ εµπλεο (οχυπαδοσ), ινχλυσο εν ελ
4232"etgeg"59" xgegu"oƒu0"Gu"vcp" rqec"nc"kplgtgpekc" fg"nc"
αχτιϖιδαδ πετρολερα εν ελ εµπλεο δεπαρταµενταλ θυε φρεντε
αλ διναµισµο δε λα προδυχχι⌠ν πετρολερα εν ελ 2012 ψ
2013, δισµινυψ⌠ ελ νιϖελ δε εµπλεο.
Φιγυρα 4. Χρεχιµιεντο δελ εµπλεο εν ελ Μετα ψ χρεχιµιεντο
δε λα προδυχχι⌠ν δε πετρ⌠λεο εν ελ Μετα
Hwgpvg
DNU
icnqpgu"q"37:.;:"Nkvtqu
Λα αχελεραδα εξτραχχι⌠ν δελ χρυδο ψ λα δισµινυχι⌠ν εν λα
αχτιϖιδαδ εξπλορατορια, δισµινυψεν λασ ρεσερϖασ πετρολερασ.
Gp"gn"4236"ec{gtqp"gp"708"'"eqp"tgurgevq"cn"4235"{"gp"gn"
2015 σιγυεν δισµινυψενδο (Αχοστα, 2015).
Ελ απορτε δε λασ αχτιϖιδαδεσ πετρολερασ α λα γενεραχι⌠ν
fg" gorngq" pq" gu" ukipkÝecvkxq" gp" tgncek„p" c" uw" pkxgn" fg"
προδυχχι⌠ν. Αργυελλο (χιταδο εν Λ⌠πεζ, Μοντεσ Γαραϖιτο
ψ Χολλαζοσ, 2010, π.36) πρεσεντα υνα ρελαχι⌠ν δε χαπιταλ/
τραβαϕο δε 5,6 εν ελ πετρ⌠λεο, εσ λα σεγυνδα µ〈σ αλτα
δεσπυσ δελ χαρβ⌠ν ε ινδιχα λα αλτα ιντενσιδαδ εν χαπιταλ.
Hwgpvg eqp"dcug"gp" KEGT"fgn"Dcpeq" fg"nc"
Ρεπβλιχα ψ ∆ανε.
Nc"Ng{"363"fg"3;;6"rqt"nc"ewcn"ug"etgcp"gn"Hqpfq"Pcekqpcn"
δε Ρεγαλασ ψ σε εσταβλεχεν λασ ρεγλασ παρα συ λιθυιδαχι⌠ν
ψ διστριβυχι⌠ν, σε〉αλαβα θυε λασ εντιδαδεσ προδυχτορασ λεσ
eqttgurqpfcp"wp":2" '"{"cn"Hqpfq" Pcekqpcn"fg"Tgicncu"
wp" 42'0" Gn" 82'" ug" fguvkpcdc" rctc" σαλυδ, εδυχαχι⌠ν,
µορταλιδαδ ινφαντιλ ψ αγυα ποταβλε ψ αλχανταριλλαδο.
Ελ cevq"ngikuncvkxq" 27"fgn"3:"fg" lwnkq"fg"4233"rqt" gn"ewcn"
ug"eqpuvkvw{g" gn"Ukuvgoc" Igpgtcn"fg"Tgicncu" tghqtoc"nc"
ρεπαρτιχι⌠ν δε λασ ρεγαλασ, µεδιαντε λα ιρριγαχι⌠ν α τοδο
τιπο δε ινϖερσι⌠ν πβλιχα εν ελ πασ α τραϖσ δε προψεχτοσ δε
ινϖερσι⌠ν σοχιαλ πρεσενταδοσ α λοσ ργανοσ Χολεγιαδοσ δε
Cfokpkuvtcek„p"{"Fgekuk„p"ÎQECFÎ"rctc"uw"crtqdcek„p"{"
Ýpcpekcek„p0"Nqu" fgrctvcogpvqu"rtqfwevqtgu"rtqvguvctqp"
αντε εστα νυεϖα φορµα δε διστριβυχι⌠ν δε λασ ρεγαλασ
πορθυε δεβαν λυχηαρ χον προψεχτοσ παρα αχχεδερ α λοσ
tgewtuqu0"Nc"Ýiwtc"7"owguvtc"nc"fkuokpwek„p"fg"ncu"tgicncu"
εν ελ 2014, χοντραρια αλ αλτο νιϖελ δε προδυχχι⌠ν πετρολερα.
Εϖιδενχια λα φαλτα δε εξπεριενχια δελ δεπαρταµεντο παρα
ελαβοραρ προψεχτοσ εξιτοσοσ θυε ϕαλονεν ρεγαλασ.
24 Χοντεξτο 5 // 2016
Φιγυρα 5. Προδυχχι⌠ν δε πετρ⌠λεο ψ ρεγαλασ εν ελ
δεπαρταµεντο δελ Μετα
Ugi¿p"Iwvkfittg¦" *4234+"eqp" nc"tghqtoc" c"ncu"tgicncu." nc"
µαψορα εστ〈ν διριγιδοσ α τρανσπορτε ψ ϖασ, ψ µενοσ α
ασιστενχια σοχιαλ. Λα διφερενχια ραδιχα εν λα φαχιλιδαδ δε
απροβαρ προψεχτοσ δε ινφραεστρυχτυρα, φρεντε α προψεχτοσ
δε τιπο σοχιαλ. Αδεµ〈σ, εν λα Λεψ 1530 δε 2012 σε〉αλα θυε
rtq{gevqu"Ýpcpekcfqu"eqp"tgicncu"fgdgp"cwvquwuvgpvctug."
πορ λο χυαλ σε ρεχηαζαν προψεχτοσ θυε νο γενερεν ρεχυρσοσ
προπιοσ.
Λα σοβρετασα α λα γασολινα εσ οτρα φυεντε δε ινγρεσοσ
{" jc" tgrtgugpvcfq" gp" nqu" ¿nvkoqu" c‚qu" oƒu" fgn" :" '" fg"
nqu" kpitguqu" vtkdwvctkqu" eqoq" ug" qdugtxc" gp" nc" Ýiwtc"
90" Vcodkfip" nc" uqdtgvcuc" cn"CERO" nngi„" c" crqtvct" gp"
rtqogfkq"gn" 3.3"'" fg" nc"glgewek„p" rtguwrwguvcn"c" rctvkt"
fg"42290"
Φιγυρα 7. Παρτιχιπαχι⌠ν δε λα σοβρετασα α λα γασολινα εν λοσ
ινγρεσοσ τριβυταριοσ
Gp"nc"Ýiwtc"8"ug"owguvtc"nc"rctvkekrcek„p"fg"ncu"tgicncu"gp"
nqu"kpitguqu"fgn"fgrctvcogpvq0"Gpvtg"422:"{"4233"crqtvcdc"
oƒu"fgn"72" '"fg"nqu"kpitguqu."rgtq" c"rctvkt"fgn"4234" eqp"
λα ρεφορµα α λασ ρεγαλασ, λα παρτιχιπαχι⌠ν δισµινυψ⌠ ηαστα
nngict"c"36.6" '"gp"gn"4236" {"gu"ecwuc"fg" nc"tgfweek„p"fg"
λα χαπαχιδαδ δε γαστο. Λα ρεφορµα α λασ ρεγαλασ ηα τενιδο
γραν ιµπαχτο νεγατιϖο εν λοσ ινγρεσοσ δελ δεπαρταµεντο.
Gu"gxkfgpvg"nc"fgrgpfgpekc"Ýuecn"fg"ncu"tgicncu."{"gzrqpg"
ogpqu"gn"icuvq"r¿dnkeq"c"ncu"Þwevwcekqpgu"fg"nc"cevkxkfcf"
πετρολερα ψ µ〈σ α λασ δεχισιονεσ δε λοσ ΟΧΑ∆.
Φιγυρα 6. Παρτιχιπαχι⌠ν δε λασ ρεγαλασ εν λοσ ινγρεσοσ δελ
δεπαρταµεντο
Hwgpvgdcug"gp"gn"Kphqtog"fg"Eq{wpvwtc"
Geqp„okec" Tgikqpcn" Î" KEGTÎ δελ Βανχο δε λα Ρεπβλιχα,
FCPG"{"CPJ0
Hwgpvg rtqrkc"eqp" dcug"gp" gn"Kphqtog" Hkpcpekgtq"
δε λα Αδµινιστραχι⌠ν Χεντραλ δελ ∆επαρταµεντο δελ Μετα ψ
Εντιδαδεσ δεσχεντραλιζαδασ δε λα Χοντραλορα ∆επαρταµενταλ δελ
Μετα.
Hwgpvg
Λα εχονοµα δεπαρταµενταλ εσ αλταµεντε δεπενδιεντε δελ
πετρ⌠λεο, ψ συ ιρριγαχι⌠ν σε ηαχ ε α τραϖσ δε λασ ρεγαλασ,
gu"fgekt."gn"ocpglq"r¿dnkeq"fgÝpg"nc"ecrcekfcf"fg"korcevq"
δε λα αχτιϖιδαδ πετρολερα. Πορ παρτε δελ σεχτορ πριϖαδο,
λασ εµπρεσασ πετρολερασ ιντερϖιενεν ποχο εν λα εχονοµα
δεπαρταµενταλ χον ενχαδεναµιεντοσ προδυχτιϖοσ,
ινϖερσι⌠ν ο γενεραχι⌠ν δε εµπλεο. Λ⌠πεζ (2012) σε〉αλα
nc" kpecrcekfcf" fg" nc" cevkxkfcf" rgvtqngtc" rctc" kpÞwkt" gp"
λα διν〈µιχα δε οτροσ σεχτορεσ µεδιαντε λα δεµανδα
ιντερµεδια διρεχτα, δε οτρο λαδο προϖεε δε µατερια πριµα
α οτροσ σεχτορεσ δαδο θυε ελ πετρ⌠λεο εσ φυεντε δε ενεργα
ψ ρεχυρσοσ πριµαριο παρα τρανσφορµαχι⌠ν. Λα Υνιδαδ δε
Πλανεαχι⌠ν Μινερο Ενεργτιχα (ΥΠΜΕ) χαραχτεριζα α λα
προδυχχι⌠ν πετρολερα χον ενχαδεναµιεντοσ προδυχτιϖοσ
ffidkngu"{"rqec"hwgpvg"fg"gorngq"*Hgfgucttqnnq."Wpkfcf"fg"
Πλανεαχι⌠ν Μινερο Ενεργτιχα).
25
Χοντεξτο 5 //2016
Ελ γοβιερνο εν ελ αφ〈ν δε ιµπυλσαρ ελ ιµπαχτο δε λα
αχτιϖιδαδ πετρολερα εν λασ χοµυνιδαδεσ ψ απορ−ταρ
αλ αυµεντο δε εµπλεο, εσταβλεχι⌠ λα οβλιγατοριεδαδ
δε ρεαλιζαρ αχχιονεσ πορ παρτε δε λασ εµ−πρεσασ παρα
χοµπροµετερσε χον ελ εντορνο σοχιαλ πορ µεδιο δε λα
ρεσπονσαβιλιδαδ σοχιαλ, δε εστα µανερα λασ εµπρεσασ
πετρολερασ ινϖιερτεν εν οτροσ σεχτορεσ παρα χυµπλιρ χον λα
λεψ. Λα ινϖερσι⌠ν µ〈σ ιµπορταντε εν ελ 2015 προϖιενε δε
Εχοπετρολ, Ρεπσολ ψ Γραν Τιερρα Ενεργψ εν ελ Προψεχτο
δε φορταλεχιµιεντο δε λα χοµπετιτιϖιδαδ δε λασ εµπρεσασ
cuqekcvkxcu"twtcngu"rqt"xcnqt"fg"98.4"oknnq/pgu"fg"f„nctgu="
ινϖερσι⌠ν χον π ροπ⌠σιτο δε υτιλιδαδ σοχιαλ, νο µονεταρια.
Ελ δεπαρταµεντο εσ υνο δε λοσ µ〈σ γρανδεσ ρεχεπτορεσ δε
εστα ινϖερσι⌠ν ψ ηα αυµενταδο ελ ινγρεσο δε λασ φαµιλιασ
crq/{cfcu"gp"wp"52'0"*Rtqeqorkvg."4238+0"
Χοµπαραχι⌠ν δελ δεσεµπε〉ο ινστιτυχιοναλ εν
Geqrgvtqn"{"RcekÝe(GR
Ug" jc" ug‚cncfq" swg" nc" KGF" crqtvc" vtcpuokuk„p" fg"
χονοχιµιεντο ψ βυενασ πρ〈χτιχασ αδµινιστρατιϖασ εν λοσ
πασεσ δονδε σε ινσερτα. Περο, ↵Θυ πασα χον λασ εµπρεσασ
γρανδεσ θυε τιενε ινϖερσι⌠ν ναχιοναλ εν χοµπαραχι⌠ν
χον λασ µυλτιναχιοναλεσ? Εν υν εσφυερζο παρα ρεσπονδερ,
σε χοµπαρα ελ δεσεµπε〉ο ινστιτυχιοναλ εν Εχοπετρολ,
εµπρεσα χολοµβιανα χον µαψορα δε ινϖερσι⌠ν ναχιοναλ
{"RcekÝe(GR."gortguc" fg"qtkigp"ecpcfkgpug" eqp"ecrkvcn"
εξτρανϕερο. Αµβασ εµπρεσασ οπεραν εν ελ Μετα, ψ σον λασ
µ〈σ ιµπορταντεσ πρεσταδορασ δε σερϖιχιοσ πετρολεροσ δελ
δεπαρταµεντο ψ δε Χολοµβια. Λα ινφορµαχι⌠ν δε Εχοπετρολ
ug"dcu„"gp"nc"Gpewguvc"fg"Fgugorg‚q"Kpuvkvwekqpcn"ÎGFK/"
tgcnk¦cfc" rqt" gn" Fcpg" gp" gn" 4237." c" wp" vqvcn" fg" 4055:"
εµπλεαδοσ.
Λοσ ενχυεσταδοσ σε〉αλαρον χον ρεσπεχτο αλ αµβιεντε
λαβοραλ, θυε λα εντιδαδ διφυνδι⌠ συ µισι⌠ν, ϖισι⌠ν ψ
οβϕετιϖοσ εστρατγιχοσ, εστιµαν θυε σε χονταρον χον
µεχανισµοσ παρα θυε λασ ρελαχιονεσ δε λοσ σερϖιδορεσ σε
dcugp"gp"nc"eqpÝcp¦c"{"gn"tgurgvq0"Wpc"ecnkÝecek„p"tgiwnct"
τιενε λα εντιδαδ εν χυαντο αλ αποψο εν ελ χρεχιµιεντο
περσοναλ ψ τχνιχο δε συ εθυιπο δε τραβαϕο ψ ελ χλιµα
ncdqtcn" rctc" fgugorg‚ct" ncu" hwpekqpgu" c" uw" ectiq0" Ug"
περχιβε θυε µιεντρασ λα εµπρεσα προπενδε πορ πρεσενταρ α
συσ εµπλεαδοσ λασ µετασ ο ρεσυλταδοσ α σεγυιρ α µεδιανο
ψ λαργο πλαζο, νο σε εσφυερζα δε ιγυαλ µανερα παρα αποψαρ
ελ δεσαρρολλο προφεσιοναλ δε συσ εµπλεαδοσ. Λα ϖαλοραχι⌠ν
χοµο τραβαϕαδορεσ θυε απορταν α λα εµπρεσα εσ αλτα ψ
µαψοριταριαµεντε ρεχοµενδαραν α Εχοπετρολ χοµο υν
βυεν λυγαρ παρα τραβαϕαρ. Α συ ϖεζ χονσιδεραν θυε λασ
περσπεχτιϖασ δε ασχενσο σον βαϕασ, συ εσταβιλιδαδ λαβοραλ
εσ βυενα, λασ φυνχιονεσ δε λοσ σερϖιδορεσ σε δοχυµενταρον
hqtocnogpvg."nqu"rgtÝngu"fg"nqu"ugtxkfqtgu"eqttgurqpfkgtqp"
χον λασ φυνχιονεσ ασιγναδασ, λα ϖινχυλαχι⌠ν δε σερϖιδορεσ
δε λιβρε νοµβραµιεντο ψ ρεµοχι⌠ν φυε δε χονοχιµιεντο
r¿dnkeq"{" pq" ug"dcu„" gp"kpÞwgpekcu" rqnvkecu."hcoknkctgu"
ο ρεγιοναλιστασ. Λα χοντραταχι⌠ν δελ περσοναλ χοντρατιστα
σιγυι⌠ χριτεριοσ φορµαλµεντε εσταβλεχιδοσ; εν λα
προϖισι⌠ν δε εµπλεοσ πορ ενχαργο ψ λοσ χονχυρσοσ παρα
uwrnkt" xcecpvgu" fgÝpkvkxcu" gp" gn" rgtuqpcn" fg" rncpvc" ug"
προµοϖιερον χονδιχιονεσ δε ιγυαλδαδ εντρε λοσ ασπιραντεσ.
Ταµβιν οπιναν εν συ µαψορα θυε δισφρυταρον συ περιοδο
δε ϖαχαχιονεσ, σε πρεσεντα µυψ ποχο µαλτρατο, περσεχυχι⌠ν
λαβοραλ ψ δισχριµιναχι⌠ν λαβοραλ.
Λα αδµινιστραχι⌠ν δε ρεχυρσοσ φσιχοσ εσ µυψ βιεν
ecnkÝecfc"ewcpfq"ug"vtcvc"fg" gswkrqu"fg"qÝekpc"{"ogfkqu"
παρα τραβαϕαρ, ψα θυε σε χονσιδερα θυε ελ συµινιστρο δε
ιµπλεµεντοσ δε τραβαϕο, λασ αψυδασ τεχνολ⌠γιχασ ψ δε
χοµυνιχαχι⌠ν, λοσ εσπαχιοσ δε τραβαϕο ψ λασ ινσταλαχιονεσ
uqp"uwÝekgpvgu"rctc"ewornkt"eqp"ncu"ncdqtgu"cukipcfcu0"Nc"
χοντραταχι⌠ν δε βιενεσ ψ σερϖιχιοσ φυε δε χονοχιµιεντο
r¿dnkeq"{"ug"dcu„"gp"gn"ofitkvq"fg"ncu"rtqrwguvcu0"Pq"gu"vcp"
φαϖοραβλε λα οπινι⌠ν θυε σε τιενε αχερχα δε λα ρεαλιζαχι⌠ν
δε αλγν προχεσο δε χοντραταχι⌠ν δε βιενεσ ψ σερϖιχιοσ εν
λα εντιδαδ, εν ραζ⌠ν α συ δεσχονοχιµιεντο πορ λα µαψορα.
Θυιενεσ ρεαλιζαρον λοσ προχεσοσ δε χοντραταχι⌠ν σε〉αλαρον
θυε σε σιγυι⌠ ελ χρονογραµα εσταβλεχιδο, σε προµοϖι⌠
λα ποστυλαχι⌠ν δε διφερεντεσ προπυεστασ ψ σε απλιχαρον
χριτεριοσ δε σελεχχι⌠ν βασαδοσ εν διφερεντεσ προπυεστασ.
Λα ινφορµαχι⌠ν σοβρε λα χοντραταχι⌠ν φυε πυβλιχαδα εν
διφερεντεσ µεδιοσ ψ φυε χλαρα ψ χοµπλετα.
Λα εϖαλυαχι⌠ν ψ χοντρολ σε ενχυεντρα βιεν εϕεχυταδα
παρτιχυλαρµεντε εν λα εϖαλυαχι⌠ν δε δεσεµπε〉ο δε συσ
σερϖιδορεσ πορθυε τοδοσ λοσ εµπλεαδοσ σε〉αλαν θυε
λα εντιδαδ χυεντα χον αλγν σιστεµα παρα εϖαλυαρ ελ
δεσεµπε〉ο δε συσ φυνχιοναριοσ. Ασ µισµο εσ φαϖοραβλε
λα οπινι⌠ν σοβρε συ ιµπλεµενταχι⌠ν, δαδο θυε λα
εϖαλυαχι⌠ν ινχλυψε ινχεντιϖο παρα µεϕοραρ λασ λαβορεσ ψ
σε δετερµιναρον προγραµασ δε χαπαχιταχι⌠ν ψ εστµυλοσ.
Παρα πρεϖενιρ λασ πρ〈χτιχασ ιρρεγυλαρεσ εν λα εντιδαδ σε
ηαν σεγυιδο εστρατεγιασ χοµο ελ φορταλεχιµιεντο δε λα
ατενχι⌠ν δε πετιχιονεσ, θυεϕασ ψ δενυνχιασ, µιεντρασ θυε
λα ραχιοναλιζαχι⌠ν δε τρ〈µιτεσ εσ λα δε µ〈σ βαϕο πυνταϕε,
πορθυε εν ελ αφ〈ν δε λλεϖαρ χοντρολ σε ηαν αδελανταδο
προχεσοσ θυε ιµπλιχαν διλιγενχιαρ υν εξχεσιϖο νµερο δε
hqtocvqu"{"fqewogpvqu."swg"tcngpvk¦cp"ncu"qrgtcekqpgu0"Uk"
τυϖιερα θυε δενυνχιαρ υν αχτο δε χορρυπχι⌠ν θυε οχυρριερα
26 Χοντεξτο 5 // 2016
εν συ εντιδαδ, σε αχυδιρα πριµερο αλ ϕεφε ινµεδιατο ψ
δεσπυσ αλ ϕεφε δε χοντρολ ιντερνο ψ/ο δισχιπλιναριο, εστο
kpfkec"nc"eqpÝcp¦c"fg"nqu"gorngcfqu"jcekc"nqu"qticpkuoqu"
δε χοντρολ δε λα εµπρεσα. Λα µαψορα νο τεµεν δενυνχιαρ
αχτοσ δε χορρυπχι⌠ν. Πιενσαν θυε λοσ σιγυιεντεσ φαχτορεσ
rwgfgp"kpÞwkt"gp"gn"fgucttqnnq" fg"rtƒevkecu"kttgiwnctgu"gp"
λα αδµινιστραχι⌠ν πβλιχα, εν συ ορδεν σον: πριµερο λα
αυσενχια δε ϖαλορεσ τιχοσ, σεγυιδο δε φαλτα δε σανχι⌠ν,
φαλτα δε χοντρολ αδµινιστρατιϖο ψ ϖαχο εν λα λεγισλαχι⌠ν ο
ρεγυλαχι⌠ν δε φυνχιονεσ.
Χον ρεφερενχια α λα χρεδιβιλιδα δ εν λασ πολτιχασ ιντερνασ
α λα εντιδαδ, λοσ εµπλεαδοσ εστιµαν θυε λασ διρεχτριχεσ
γενεραδασ φυερον χοµυνιχαδασ οπορτυναµεντε ψ
φυερον φ〈χιλεσ δε ιντερπρεταρ ε ιµπλεµενταρ. Ρεχιβιερον
ινφορµαχι⌠ν σοβρε ελ χ⌠διγο δε τιχα ψ σε ηιζο
σεγυιµιεντο α λασ λαβορεσ µεδιαντε ινδιχαδορεσ. Λασ
πολτιχασ εξτερνασ φυερον χοµυνιχαδασ οπορτυναµεντε
ψ σον φ〈χιλεσ δε ιντερπρεταρ. Λα µαψορα δε εµπλεαδοσ
οπινα θυε ελ δεσεµπε〉ο δε λα εντιδαδ ηα µεϕοραδο χον
λα ιµπλεµενταχι⌠ν δελ σιστεµα δε γεστι⌠ν δε χαλιδαδ,
okgpvtcu"swg"nc"crnkecek„p"fgn"Hqtownctkq" òpkeq"Tgrqtvg"
fg" Cxcpeg" fg" nc" Iguvk„p" *Hwtci+" gu" nc" guvtcvgikc" swg"
χονσιδεραν µενοσ εφεχτιϖα. Εστιµαν θυε ελ µ〈σ ιµπορταντε
σερϖιχιο παρα ελ χιυδαδανο αλ µοµεντο δε ρεαλιζαρ υν
τρ〈µιτε εσ λα σενχιλλεζ δε λοσ προχεσοσ, λο θυε ιµπλιχα
µενοσ ιντερϖενχι⌠ν δε φυνχιοναριοσ ψ τραµιτοµανια,
εσ δεχιρ, ελ εξαγεραδο υσο δε τρ〈µιτεσ, ταν χοµν εν λασ
ινστιτυχιονεσ πβλιχασ.
Εν λα εϕεχυχι⌠ν δε λασ πολτιχασ πβλιχασ εξτερνασ λοσ
cevqtgu" swkgpgu" ogpqu" glgtekgtqp" cniwpc" kpÞwgpekc"
ινδεβιδα εν λασ δεχισιονεσ δε λα εντιδαδ σον λοσ
qticpkuoqu"kpvgtpcekqpcngu"{"swkgpgu"oƒu"kpvgtÝgtgp"uqp"
λοσ σινδιχατοσ ψ αλτοσ φυνχιοναριοσ δελ γοβιερνο ναχιοναλ,
εσ δεχιρ, ηαν περδιδο πρεστιγιο λοσ σινδιχατοσ ψ ελ γοβιερνο
φρεντε α λα οπινι⌠ν δε λοσ εµπλεαδοσ. Ταµβιν, σεγν
λοσ τραβαϕαδορεσ, σε ηα ηεχηο σεγυιµιεντο αλ αϖανχε εν
ελ χυµπλιµιεντο δε µετασ ψ οβϕετιϖοσ, λοσ προδυχτοσ ψ
σερϖιχιοσ δε λα εντιδαδ σε χαραχτεριζαρον πορ συ χαλιδαδ
{"gn" rgtuqpcn"fg" rncpvc"hwg" uwÝekgpvg"rctc" nngxct"c"ecdq"
λασ ταρεασ προγραµαδασ. Παρα λα εϖαλυαχι⌠ν δε λα γεστι⌠ν
ινστιτυχιοναλ σε ηα τενιδο εν χυεντα πρινχιπαλµεντε λοσ
ρεσυλταδοσ δε αυδιτορια ιντερνασ ο εξτερνασ σεγυιδοσ δε λοσ
ρεσυλταδοσ δε λα αδµινιστραχι⌠ν δε ρεχυρσοσ ψ ρεσυλταδοσ
fg" ncu" rqnvkecu" r¿dnkecu0" Ukvwcekqpgu" cp„ocncu" eqoq"
οχυλταρ ο αδυλτεραρ ινφορµαχι⌠ν πβλιχα ο φαϖοριτισµο εν
λα χοντραταχι⌠ν δε προϖεεδορεσ νο σον χονσιδεραδασ χοµο
αχτοσ ηαβιτυαλεσ εν λα εµπρεσα.
Nc" uwÝekgpekc" fg" tgewtuqu" {" rtgxkukdknkfcf" vkgpg" dwgpc"
περχεπχι⌠ν πορ παρτε δε λοσ τραβαϕαδορεσ, πυεστο θυε,
α χονσιδεραχι⌠ν δε ελλοσ, λα εντιδαδ τιενε ινστρυµεντοσ
fg"rncpgcek„p" fg" cevkxkfcfgu."ug" rncpkÝe„"gn" wuq" fg"uwu"
ρεχυρσοσ *jwocpqu."hukequ."Ýpcpekgtqu+"{"nqu"vtcdclcfqtgu"
παρτιχιπαρον εν λα πλανεαχι⌠ν δε λοσ προψεχτοσ δε λα
εντιδαδ. Λοσ πλανεσ ινστιτυχιοναλεσ φυερον σοχιαλιζαδοσ α
λοσ σερϖιδορεσ ψ σε φαχιλιτ⌠ ελ σεγυιµιεντο αλ χυµπλιµιεντο
δε λοσ οβϕετιϖοσ εστρατγιχοσ δε λα εντιδαδ.
Ελ πρεσυπυεστο ενχυεντρα εν λοσ παγοσ οπορτυνοσ α
χοντρατιστασ, προϖεεδορεσ ο περσοναλ, ε ινφορµαχι⌠ν
σοβρε λασ µετασ πρεσυπυεσταλεσ δε λα εντιδαδ, συ µεϕορ
πυντυαχι⌠ν. Α χριτεριο δε λοσ εµπλεαδοσ, λα προγραµαχι⌠ν ψ
εϕεχυχι⌠ν πρεσυπυεσταλ νο σε βασ⌠ εν ϖνχυλοσ περσοναλεσ,
hcoknkctgu" q" fg" cokuvcf." gp" rciqu" gzvtcqÝekcngu" {1q"
ιντερχαµβιοσ δε φαϖορεσ ο πρεσιονεσ δε γρυποσ αλ
µαργεν δε λα λεψ. Λα ινφορµαχι⌠ν σοβρε λα εϕεχυχι⌠ν
πρεσυπυεσταλ φυε χλαρα ψ χοµπλετα ψ εξιστεν σοπορτεσ
rctc" eqpÝtoctnc0" Gp" nc" rtgrctcek„p" fgn" rtguwrwguvq" ug"
χονσυλταν λασ διφερεντεσ δεπενδενχιασ δε λα εντιδαδ; εν
συ εϕεχυχι⌠ν, λα εντιδαδ χυεντα χον προχεδιµιεντοσ θυε
φαχιλιτα ελ χυµπλιµιεντο δε συσ οβλιγαχιονεσ. Εν συµα, λοσ
εµπλεαδοσ δε Εχοπετρολ τιενεν βυενα απρεχιαχι⌠ν δε λοσ
προχεδιµιεντοσ αδµινιστρατιϖοσ δε λα εµπρεσα. Εχοπετρολ
χοµο εµπρεσα γρανδε, σε αϕυστα αλ ταµα〉ο προµεδιο δε
ncu"Ýtocu"swg"qhtgegp"gn"etwfq"*Qnkxgtc."¥wngvc"{"Ciwknct."
2011). Ελ ταµα〉ο γρανδε δε λα εµπρεσα γαραντιζα θυε λα
προδυχτιϖιδαδ ψ ελ δεσεµπε〉ο λαβοραλ σεαν µαψορ (Γαραψ,
3;;:+0" Guvqu" tguwnvcfqu" cÝtocp" nc" gpewguvc" tgcnk¦cfc"
rqt" gn" guvwfkq" Ogteq" rctc" kfgpvkÝect" ncu" 322" gortgucu"
eqnqodkcpcu"fqpfg"rtgÝgtgp"ncdqtct"nqu"eqnqodkcpqu0"Gp"
ελ 2015, Εχοπετρολ εσ λα εµπρεσα θυε οχυπ⌠ εν ελ ρανκινγ
ελ πυεστο νµερο υνο ψ RcekÝe(GR οχυπ⌠ ελ πυεστο 19,
εν ελ 2013 οχυπ⌠ ελ πυεστο 9 (Μερχο, 2016), δεσχενδι⌠
εν ελ ρανκινγ χοµο ρεσυλταδο δελ δεσπιδο µασιϖο α συσ
εµπλεαδοσ.
Λα σιγυιεντε ινφορµαχι⌠ν εσ ρεσυλταδο δε λα απλιχαχι⌠ν δε
nc"GFK"c" 53"vtcdclcfqtgu"fg" RcekÝe(GR0"Nc" cpvki¯gfcf"
δε περµανενχια εν λα ινστιτυχι⌠ν εσ δε 6 µεσεσ α 6 α〉οσ,
gzrnkecdng"rqt" nc"tgekgpvg"rtgugpekc" fg"RcekÝe(GR"gp" gn"
πασ. Λοσ τραβαϕαδορεσ ενχυεσταδοσ µανιφεσταρον θυε εν
λα εµπρεσα εξιστε υν βυεν αµβιεντε λαβοραλ, ψα θυε λασ
ρελαχιονεσ εντρε τραβαϕαδορεσ σε ηαν βασαδο εν ελ ρεσπετο
{" nc" eqpÝcp¦c." nqu" eqpÞkevqu" ncdqtcngu" ug" tguqnxkgtqp"
µεδιαντε µεχανισµοσ φορµαλεσ ψ εστε βυεν χλιµα λαβοραλ
27
Χοντεξτο 5 //2016
θυε προπιχια θυε χαδα υνο πυεδα δεσεµπε〉αρ βιεν συσ
φυνχιονεσ. Οτροσ φαχτορεσ θυε φοµενταν υν βυεν αµβιεντε
λαβοραλ εν λα εµπρεσα σεγν λοσ τραβαϕαδορεσ εσ ελ δισφρυτε
δελ περιοδο δε ϖαχαχιονεσ ψ λα παρτιχιπαχι⌠ν εν αλγυνα
lqtpcfc"fg"kpfweek„p0"Ug"guvkown„"gn"etgekokgpvq"rgtuqpcn"
ψ τχνιχο δελ εθυιπο δε τραβαϕο ψ σε αδελανταρον εστρατεγιασ
δε ιννοϖαχι⌠ν εν λα εντιδαδ. Εν χυαντο αλ τραβαϕο εν εθυιπο,
λοσ τραβαϕαδορεσ οπιναρον θυε λα εµπρεσα προµυεϖε λα
χολαβοραχι⌠ν εντρε ελλοσ, τοµα εν χυεντα λοσ απορτεσ δε λοσ
γρυποσ παρα λα τοµα δε δεχισιονεσ ψ εστο ηα χοντριβυιδο
α υν χρεχιµιεντο περσοναλ ψ προφεσιοναλ δε συ εθυιπο δε
τραβαϕο. Λοσ τραβαϕαδορεσ σιεντεν υνα ρελαχι⌠ν χερχανα εν
χυαντο α λασ φυνχιονεσ θυε δεσεµπε〉αν, ασ µισµο διχηασ
φυνχιονεσ γυαρδαν υνα εστρεχηα ρελαχι⌠ν χον συ χαπαχιδαδ
δε ιννοϖαχι⌠ν. Λοσ εµπλεαδοσ σε σιεντεν α γυστο χον λασ
φυνχιονεσ εϕεχυταδασ δεβιδο αλ απροϖεχηαµιεντο δε λασ
ecrcekfcfgu" ncdqtcngu0" Wp" 82" '" fg" gnnqu" cÝtoc" swg" pq"
ηα ρεχιβιδο αλγν ινχεντιϖο ο εστιµυλο πορ συ τραβαϕο.
Μιεντρασ θυε ελ ηοραριο δε τραβαϕο νο εσ φαϖοραβλε παρα
περµανεχερ εν λα εµπρεσα, δεβιδο α θυε λα µαψορα δε
λοσ εµπλεαδοσ σε δεσπλαζαν δε συ ρεσιδενχια εν ελ πυεβλο
δε Πυερτο Γαιτ〈ν α λα σεδε δελ χαµπο πετρολερο θυε σε
ενχυεντρα δισταντε.
Λοσ τραβαϕαδορεσ χονσιδεραν θυε τιενεν εσταβιλιδαδ
λαβοραλ. Οπιναν θυε παρα λοσ εµπλεοσ πορ ενχαργο ψ
ϖαχαντεσ εν ελ περσοναλ δε πλαντα δε λα εµπρεσα σε
προµοϖιερον χονδιχιονεσ δε ιγυαλδαδ εντρε λοσ ασπιραντεσ,
χον τρανσπαρενχια ψ λοσ χονχυρσοσ σε βασαρον εν λοσ
µριτοσ. Χον ρεσπεχτο αλ περσοναλ χοντρατιστα, ελ περσοναλ
οπινα θυε εστοσ χοντρατοσ σιγυεν χριτεριοσ φορµαλµεντε
εσταβλεχιδοσ ψ σον δε χονοχιµιεντο πβλιχο, νο εστ〈ν
uwlgvqu" c" kpÞwgpekcu" gzvgtpcu" eqoq" rqnvkecu" xpewnqu"
ρεγιοναλιστασ, ϖνχυλοσ περσοναλεσ, φαµιλιαρεσ ο δε
αµισταδ. Λοσ τραβαϕαδορεσ σε〉αλαν θυε εν λα εµπρεσα νο σε
ηα πρεσενταδο χασοσ δε ινεθυιδαδ λαβοραλ, δισχριµιναχι⌠ν
πορ οριγεν σοχιαλ, δισχριµιναχι⌠ν πορ τενδενχια πολτιχα
ο ιδεολ⌠γιχα. Λοσ τραβαϕαδορεσ νο τιενεν λα περχεπχι⌠ν
fg"swg" cnvqu" hwpekqpctkqu"fgn" iqdkgtpq"vkgpgp" kpÞwgpekc"
εν λασ δεχισιονεσ δε λα εµπρεσα, ταµποχο εµπρεσαριοσ
{1q" eqpvtcvkuvc" glgtegp" kpÞwgpekc." cwpswg" nc" okvcf" fg"
ενχυεσταδοσ χρεεν θυε εµπρεσασ µυλτιναχιοναλεσ αφεχταν
εν λασ δεχισιονεσ θυε τοµα λα εµπρεσα. Λοσ τραβαϕαδορεσ
νο ηαν τενιδο χονοχιµιεντο δε χασοσ δε δισχριµιναχι⌠ν
πορ εδαδ, οριενταχι⌠ν σεξυαλ, δισχαπαχιδαδ φσιχα ο
ogpvcn."guvcfq"ekxkn" q"fkuetkokpcek„p"rqt" ugzq0"Ug"clwuvc"
α λο εξπλιχαδο πορ λα Οργανιζαχι⌠ν παρα λα Χοοπεραχι⌠ν ψ
ελ δεσαρρολλο Εχον⌠µιχο (ΟΧ∆Ε) (2002) ψ σοβρε τοδο
δαδο θυε λα µαψορα δε λασ µυλτιναχιοναλεσ σε ιντερεσαν
πορ φοµενταρ λα χοηεσι⌠ν σοχιαλ ψ λασ νορµασ λαβοραλεσ
*r0;:+0
Λα αδµινιστραχι⌠ν δε ρεχυρσοσ φσιχοσ εσ εστιµαδα πορ λοσ
vtcdclcfqtgu"fg"ocpgtc"gÝekgpvg0"Ncu"c{wfcu"vgepqn„ikecu"
εστ〈ν δισπονιβλεσ ε ινχλυσο σε χυενταν χον προχεσο
cfokpkuvtcvkxqu" cnvcogpvg" gÝekgpvgu." {" ug" vkgpg" vqfc" nc"
ινφορµαχι⌠ν νεχεσαρια παρα δεσεµπε〉αρ ελ τραβαϕο. Λα
εµπρεσα λοσ ηα εντρεναδο παρα δεσεµπε〉αρσε χον ξιτο
εν ελ δεσαρρολλο αδµινιστρατιϖο ψ τεχνολ⌠γιχο. Εν εστε
ασπεχτο, λα ιµπρεσι⌠ν δε λοσ ενχυεσταδοσ εσ παρεχιδα α λα
crtgekcek„p"fg"cwvqtgu"eqoq"*Xknncnqdqu"{"Dtqyp."4226+."
(Λ⌠πεζ, 2014), (Χαµαχηο ψ ςερναζζα , 2005) (∆ικερ,
2003), θυιενεσ χονσιδεραν θυε λασ εµπρεσασ χον ινϖερσι⌠ν
εξτρανϕερα εσ υν ινστρυµεντο δε διφυσι⌠ν τεχνολ⌠γιχα.
Eqp" tgurgevq" cn" vgoc" fg" eqttwrek„p" swg" kpÞw{g" gp" nc"
εσταβιλιδαδ λαβοραλ δελ εµπλεαδο, φρεντε α υνα ποσιβλε
δενυνχια πορ παρτε δε λοσ τραβαϕαδορεσ, υν αλτο πορχενταϕε
σε αβστενδραν δε ηαχερλο πορ τεµορ α ρεπρεσαλιασ λαβοραλεσ,
σεγυιδο δε θυιενεσ οπιναν θυε νο χονοχεν ο νο χρεεν εν
λα εφεχτιϖιδαδ δε δενυνχιαρ εστε τιπο δε χοµπορταµιεντοσ
δεντρο δε λα εµπρεσα. Αλ πρεγυνταρσε ↵θυ ταν εφεχτιϖα ηα
σιδο λασ εστρατεγιασ παρα πρεϖενιρ λα ινχιδενχια δε πρ〈χτιχασ
ιρρεγυλαρεσ εν συ εντιδαδ?, λοσ ενχυεσταδοσ χοντεσταν εν συ
µαψορα θυε νο τιενεν χονοχιµιεντο. Λοσ τραβαϕαδορεσ νο
eqpqegp"fg"rqnvkecu"gzvgtpcu"crnkecfcu"c"RcekÝe(GR0"
Λα εϖαλυαχι⌠ν δε λα γεστι⌠ν ινστιτυχιοναλ τιενε υνα
εϖαλυαχι⌠ν µεδια, πορθυε λα µιταδ δε λοσ ενχυεσταδοσ
φαϖορεχεν εστε ασπεχτο. Ενφ〈τιχαµεντε ρεσπονδεν θυε
νο ηαν ϖιστο θυε εν λα εντιδαδ σε σολιχιτεν ο ρεχιβαν
φαϖορεσ α χαµβιο δε αγιλιζαρ τρ〈µιτεσ, σε οχυλτε ο αδυλτερε
ινφορµαχι⌠ν ο σε πρεσεντε υσο ινδεβιδο δε βιενεσ ο
cevkxqu0" Ukp" godctiq." cniwpqu" eqpukfgtcp" swg" gzkuvg"
φαϖοριτισµο εν λα χοντραταχι⌠ν δε προϖεεδορεσ.
Ugi¿p" uwu" gorngcfqu." gp" RcekÝe(GR" gzkuvg" uwÝekgpekc"
δε ρεχυρσοσ ψ πρεϖισιβιλιδαδ, ψ λα πλανεαχι⌠ν εστ〈 πρεσεντε
gp" nqu" rtqeguqu0" Ug" eqpukfgtc" swg" gn" rtguwrwguvq" gu"
βιεν µανεϕαδο, λα ινφορµαχι⌠ν δε συ εϕεχυχι⌠ν εσ
enctc." eqorngvc" {" gp" nc" gpvkfcf" gzkuvg" wpc" rncpkÝecek„p"
πρεσυπυεσταλ χον ριγορ τχνιχο, ατενδιενδο λασ νεχεσιδαδεσ
δε λασ διφερεντεσ δεπενδενχιασ δε λα εντιδαδ.
Λοσ σιγυιεντεσ ασπεχτοσ σον µοτιϖοσ παρα περµανεχερ
εν λα εµπρεσα: ποσιβιλιδαδεσ δε αχυµυλαρ εξπεριενχια
ψ χαπαχιταχι⌠ν, ελ πρεστιγιο σοχιαλ πορ τραβαϕαρ εν εστα
εµπρεσα, λα βυενα ασιγναχι⌠ν σαλαριαλ ψ αλτα ρεαλιζαχι⌠ν
28 Χοντεξτο 5 // 2016
προφεσιοναλ, εν ραζ⌠ν α θυε λα µαψορα δε λοσ τραβαϕαδορεσ
χονοχεν λοσ προχεδιµιεντοσ παρα ελ ασχενσο δεντρο δε λα
εµπρεσα ψ λοσ τραβαϕαδορεσ ϖεν οπορτυνιδαδεσ δε ελλο.
Gp"tguwogp." nqu"gorngcfqu"fg" RcekÝe(GR"rgtekdgp"swg"
λα εµπρεσα οφρεχε α συσ εµπλεαδοσ υν βυεν αµβιεντε
ινστιτυχιοναλ.
Ncu" rqnvkecu" r¿dnkecu" {" uw" kpÞwgpekc" gp" gn"
ιµπαχτο δε λα αχτιϖιδαδ δε λοσ ηιδροχαρβυροσ
εν ελ δεσαρρολλο δελ δεπαρταµεντο δελ Μετα
Ελ παπελ δε λασ πολτιχασ πβλιχασ δεσδε ελ τερριτοριο
εσ υνα ποσιβιλιδαδ δε αβριρ εσπαχιοσ παρα ιµπυλσαρ ελ
δεσαρρολλο ρεγιοναλ χον σοπορτε σοστενιβλε ψ δε προγρεσο
σοχιοεχον⌠µιχο. Πυεσ, λασ πολτιχασ πβλιχασ σε χονσιδεραν
ρεσπυεστασ δελ Εσταδο α προβλεµ〈τιχασ σοχιαλεσ, ςαργασ
(2001), αδεµ〈σ, σοστιενε υνα πολτιχα πβλιχα νο
εσ υνα σολυχι⌠ν αισλαδα σινο υν χονϕυντο δε τοµα δε
ποσιχι⌠ν θυε ινϖολυχρα υνα ο ϖαριασ ινστιτυχιονεσ εσταταλεσ
*" ukownvƒpgc" q" ugewgpekcnogpvg+.Ñ" *r0" 7:+" {" eqpenw{g"
swg" pq" gu" guvƒvkec" {" ug" oqfkÝec" rqt" kpkekcvkxc" fg" nqu"
αχτορεσ; εν χονσεχυενχια εν ελ προχεσο δε συ ελαβοραχι⌠ν,
φορµυλαχι⌠ν, εϕεχυχι⌠ν ψ εϖαλυαχι⌠ν, λε χορρεσπονδε αλ
Εσταδο φαχιλιταρ λα παρτιχιπαχι⌠ν δε λα σοχιεδαδ α τραϖσ
δε λασ οργανιζαχιονεσ θυε λα ρεπρεσενταν. Εστε προχεσο δε
παρτιχιπαχι⌠ν περµιτε ενχαυσαρ δε µανερα αδεχυαδα λασ
pgegukfcfgu"tgcngu"fg"nqu"ekwfcfcpqu"*Etw¦."4234."r093+0
∆ε Χρυζ σε δεδυχε θυε λα βονδαδ δε λασ πολτιχασ πβλιχασ
rctc" gn" iqdkgtpq." rtgugpvc" fqu" qdlgvkxqu." nc" gÝekgpekc"
δε λασ αχτιϖιδαδεσ δελ Εσταδο εν λοσ χαµποσ αγρχολα,
ινδυστριαλ ψ δε σερϖιχιοσ ε ιντεγραρ δε µανερα χοηερεντε
λασ πολτιχασ σεχτοριαλεσ εν λ οσ οβϕετιϖοσ ινστιτυχιοναλεσ,
eqp"gn"uqrqtvg"fg" nc"uqekgfcf"ekxkn"*Etw¦."4234." r"93+0"Gn"
δεπαρταµεντο δελ Μετα οφρεχε δοσ εϕεµπλοσ, θυε µυεστραν
λα ϖινχυλαχι⌠ν δε λα σοχιεδαδ χιϖιλ εν λα ελαβοραχι⌠ν δε
πολτιχασ πβλιχασ, εν λα χονστρυχχι⌠ν δε λα πολτιχα παρα
λα µυϕερ ψ δε ϖχτιµασ. Ρεσπεχτο α οτροσ σεχτορεσ εξιστε
wp"ffiÝekv0"Rqt"eqpukiwkgpvg."cpvg"nc" fkxgtukfcf"fg"cevqtgu"
σοχιαλεσ χον ασιεντο εν ελ δεπαρταµεντο εσ εϖιδεντε λα ποχα
προµοχι⌠ν γυβερναµενταλ παρα ιµπυλσαρ λα παρτιχιπαχι⌠ν
εν λα χονστρυχχι⌠ν δε λασ πολτιχασ πβλιχασ.
Λα σοχιολογα δε λοσ ηαβιταντεσ δελ δεπαρταµεντο τιενε
υνα δε λασ χαραχτερστιχασ ηιστ⌠ριχασ, θυε σε νυτρε δε
ενφρενταµιεντοσ θυε σε οριγιναν εν λυχηασ πορ λα τιερρα, πορ
ταντο, σε χοµιενζα α περχιβιρ, χοµυνιδαδεσ µοϖιλιζ〈νδοσε
πορ λα προτεχχι⌠ν δε λοσ ρεχυρσοσ νατυραλεσ, πρινχιπαλµεντε
πορ λοσ προβλεµασ δελ αγυα, θυε σον ρεσυλταδο δε λα
εξπλοραχι⌠ν ψ εξπλοταχι⌠ν δε ηιδροχαρβυροσ, ψ σε χονσιδερα
θυε λοσ ηαβιταντεσ δεβεν εσταρ δεχιδιενδο συ φυτυρο ψ ελ
δε συσ ηιϕοσ(ασ), εν εσε σεντιδο σε ηα ινχρεµενταδο ταντο
λασ προτεστασ δεσδε 2010 χοµο ελ χονοχιµιεντο δε λοσ
χιυδαδανοσ δε συσ δερεχηοσ.
Εν χονσεχυενχια, φρεντε α λοσ ηιδροχαρβυροσ, υνα δε λασ
tcocu"fg" nc"rtqfweek„p" fgÝpkfc"rqt" nqu"fkxgtuqu" Rncpgu"
δε ∆εσαρρολλο δελ πασ, αλ µενοσ εν λοσ λτιµοσ 20 α〉οσ,
χοµο εστρατγιχα παρα λα εχονοµα χολοµβιανα, χολοχα αλ
δεπαρταµεντο δελ Μετα εν υνα ποσιχι⌠ν εθυιϖαλεντε παρα
ϕυγαρ παπελ δε αχτορ πρινχιπαλ δεσδε λα ινστιτυχιοναλιδαδ.
Εν πρινχιπιο, ελ δεπαρταµεντο, πυεδε αηονδαρ εν
λα διµενσι⌠ν δε φορµα χιυδαδανα, θυε χονδυζχα α
guvcdngegt" tgncekqpgu" fg" eqpÝcp¦c" {" ngikvkokfcf" eqp" nq"
γυβερναµενταλ, χοντραρρεστανδο λασ ασιµετρασ, θυε σον
ρελεϖαντεσ εν χαπαχιδαδεσ δε λοσ αχτορεσ: Χονοχιµιεντο,
ρεχονοχιµιεντο, ρεχυρσοσ δε χοµυνιχαχι⌠ν, χοµπετενχιασ
qticpk¦cvkxcu." fg" igpgtcek„p" g" kpÞwgpekc" rqnvkec." gpvtg"
οτρασ (Χαντο, 2010).
Πορ υνα παρτε, λα παρτιχιπαχι⌠ν χιυδαδανα εν λα
χονστρυχχι⌠ν δε λασ πολτιχασ πβλιχασ, περµιτε ιµπυλσαρ
λα γεστι⌠ν δε λα φυνχι⌠ν πβλιχα α λαργο πλαζο, συπεραρ
λασ µεδιδασ δε χορτε χοψυντυραλ, θυε εν λα µαψορα δε
λοσ χασοσ σε χονϖιερτεν εν αλτοσ χοστοσ σοχιαλεσ. Εν εσε
σεντιδο ελ δεσαρρολλο ρεγιοναλ ψ τερριτοριαλ νο σολαµεντε
δεβε ρεχονοχερ α εστε συ παπελ δετερµιναντε, θυε εσ
υνα χονσταντε εν λοσ Πλανεσ δε ∆εσαρρολλο, εσ ταµβιν
νεχεσαριο αδελανταρ λα χονστρυχχι⌠ν δε λα χοµπετιτιϖιδαδ,
θυε ϖερδαδεραµεντε ρεπερχυτα εν γενεραρ χονδιχιονεσ
eqngevkxcu"g"kpfkxkfwcngu"*Eckegfq."422:+0"
Πορ οτρα παρτε, ελ δεπαρταµεντο δελ Μετα πρεσεντα ϖενταϕασ
χοµπαρατιϖασ, λασ χυαλεσ, εν λασ χονδιχιονεσ χ⌠µο σε
δεσαρρολλαν, τιενδε α µοστραρ συ ποτενχιαλ λιµιταδο, ψ
guvq"ug" tgÞglc"gp"nqu" kpfkecfqtgu"fgn" fgucttqnnq"jwocpq."
λα αλτα δεπενδενχια δε λοσ ρεχυρσοσ πορ ρεγαλασ ψ ελ
fgucttqnnq"vgttkvqtkcn"Î"tgikqpcn/"nqecn."eqp"dclc"kpekfgpekc"
εν ελ χαρ〈χτερ σοστενιβλε ε ιντεγραλ, θυε εσ λα απυεστα
δελ Εσταδο χολοµβιανο. Παρα χαµβιαρ εσε ρυµβο σε
προπονεν λοσ σιγυιεντεσ εϕεσ, σοβρε λοσ χυαλεσ σε ινχλιναρα
υνα εστρατεγια δε λαργο πλαζο δελ δεσαρρολλο τερριτοριαλ
ρεγιοναλ, χον λα ϖινχυλαχι⌠ν δε λοσ διφερεντεσ αχτορεσ: α.
Rctvkekrcek„p" ekwfcfcpcÎfgoqetcekc/fivkec=" d0" eqorg−
τιτιϖιδαδ−σοστενιβιλιδαδ−γλοβαλιζαχι⌠ν−τιχα; χ. ρεχυρσοσ
νατυραλ εσ−σοστενιβιλι δαδ−προπιεδαδ− τιχα−ινϖεστιγ αχι⌠ν.
Gn" egpvtq" kpvgitcfqt." gu" nc" vqvcnkfcf" Ugt" Jwocpq/Pc−
τυραλεζα−ςιδα. Εν χονσεχυενχια, σε χονσιδερα θυε ελ
29
Χοντεξτο 5 //2016
χρεχιµιεντο εχον⌠µιχο εσ νεχεσαριο, περο ιγυαλµεντε
λασ τρανσφορµαχιονεσ εστρυχτυραλεσ, λο χυαλ σε π υεδε
αϖανζαρ χονστρυψενδο δεσδε λα παρτιχιπαχι⌠ν χιυδαδανα,
ελ Εσταδο ψ λοσ αχτορεσ δελ µερχαδο, χοµπροµετιδοσ εν λα
χονχερταχι⌠ν.
εϕερχιχιοσ σοβρε ελ δεσαρρολλο τερριτοριαλ ρεγιοναλ σιγυιενδο
ελ ενφοθυε δεσχριτο αλ χοµιενζο δε εστε χαπτυλο, ελ
νφασισ λο οριεντα αλ χρεχιµιεντο, ασ σε οβσερϖα εν
ελ χαπτυλο ΙΙ Χονϖεργενχια ψ δεσαρρολλο ρεγιοναλ
Χαραχτεριζαχι⌠ν, διν〈µιχα ψ δεσαφοσ θυε ρεσαλτα λοσ
σοπορτεσ δε λασ πολτιχασ εστρατγιχασ ρεγιοναλεσ παρα ελ
δεπαρταµεντο δελ Μετα ψ δετερµινα λα µοδερνιζαχι⌠ν
εσα απυεστα α οτροσ δεπαρταµεντοσ, θυε πρεσενταν ταµβιν
Λο αντεριορ χορρεσπονδε α λα ποσιχι⌠ν δελ γοβιερνο
ναχιοναλ, θυε ηα ϖενιδο ϕαλονανδο εν λοσ Πλανεσ δε
∆εσαρρολλο ψ αηορα σε ρεθυιερε ατερριζαρλα α λα ρεαλιδαδ δελ
δεπαρταµεντο, χον λα παρτιχιπαχι⌠ν χιυδαδανα, θυε εσ λα
βασε δελ δεσαρρολλο ρεγιοναλ παρα περµιτιρ ιρραδιαρ χαµβιοσ
α λαργο πλαζο ψ σοβρε τοδο ατενδιενδο λασ χαραχτερστιχασ
δε λασ συβρεγιονεσ ψ λοσ µυνιχιπιοσ, θυε σον ηετερογνεασ
ψ χοµπλεµενταριασ. Εστα εσ υνα περσπεχτιϖα παρα προπονερ
λοσ εϕεσ αντεριορµεντε ρελαχιοναδοσ.
Εσ ιµπορταντε τενερ πρεσεντε, θυε λοσ αλτιβαϕοσ δε λοσ
πρεχιοσ ιντερναχιοναλεσ δελ πετρ⌠λεο σον χονδιχιοναντεσ
παρα εξπλοραρ νυεϖασ αχτιϖιδαδεσ δε προδυχχι⌠ν. Εν εστε
σεντιδο, ελ αποψο ινστιτυχιοναλ ψ χοορδιναδο ταµβιν εσ υν
πρερρεθυισιτο ηα χια λα χονστρυχχι⌠ν δε πολτιχασ πβλιχασ
εστρατγιχασ εν ελ δεπαρταµεντο δελ Μετα, παρα ηαχερ
φρεντε α χηοθυεσ εξτερνοσ δε πρεχιοσ.
Χονχλυσιονεσ
Εν ελ δεπαρταµεντο δελ Μετα λα προδυχχι⌠ν πετρολερα
αυµεντ⌠ χονφορµ χρεχι⌠ συ ΙΕ∆, εντονχεσ, σε πυεδε
οπορτυνιδαδ δε ηαλλαζγοσ εν ελ δεπαρταµεντο. Λοσ ινγρεσοσ
πορ λα εξπλοταχι⌠ν πετρολερα σε ρεπρεσενταν εν λασ ρεγαλασ
χυψα διστριβυχι⌠ν σε δεστινα α ιµπυλσαρ λα χονσερϖαχι⌠ν
δελ µεδιο αµβιεντε ψ αποψαρ προψεχτοσ ρεγιοναλεσ δε
ινϖερσι⌠ν πριοριταριοσ εν λοσ πλανεσ δε δεσαρρολλο δε λα
εχονοµα δεπαρταµενταλ. Ελ χρεχιµιεντο εχον⌠µιχο δελ
λοσ δε µαψορ απορτε αλ χρεχιµιεντο δελ πασ. Περο εστα
διν〈µιχα εχον⌠µιχα σε πυεδε ρεϖερτιρ χοµο ρεσυλταδο δε
λα ρεφορµα α λασ ρεγαλασ, θυε ηαν δισµινυιδο συ ινγρεσο
ψ εν χονσεχυενχια σε πρεσεντα υνα µενορ ινψεχχι⌠ν δε
ινϖερσι⌠ν πβλιχα α λασ αχτιϖιδαδεσ εχον⌠µιχασ.
ινστιτυχιοναλ. Χυανδο σε χοµπαραν Εχοπετρολ χον
ινϖερσι⌠ν ναχιοναλ ψ µυεστρα υν
αµβιεντε λαβοραλ ⌠πτιµο παρα Εχοπετρολ ψ λοσ εµπλεαδοσ
τεχνολ⌠γιχο ψ βυενασ πρ〈χτιχασ λαβοραλεσ, εσ εφεχτιϖα λα
εϖαλυαχι⌠ν ψ χοντρολ, εξιστε χρεδιβιλιδαδ εν λασ πολτιχασ
πρεσυπυεστο εστ〈 βιεν µανεϕαδο. Εχοπετρολ ψ
σον εµπρεσασ γρανδεσ θυε ρεσπεταν λασ νορµασ λαβοραλεσ
ψ σον χοµπετιτιϖασ εν ελ µερχαδο πετρολερο; πορ
χονσιγυιεντε, λα ινϖερσι⌠ν ναχιοναλ εσ ταν βυενα χοµο λα
εξτρανϕερα παρα απορταρ αλ δεσαρρολλο δελ δεπαρταµεντο. Λα
διφερενχια βιεν πυεδε δαρσε πορ ελ ταµα〉ο δε λα εµπρεσα,
ψ συργε λα σιγυιεντε πρεγυντα ↵εσ διφερεντε ελ δεσεµπε〉ο
ινστιτυχιοναλ δε υνα εµπρεσα γρανδε χον ινϖερσι⌠ν
ναχιοναλ ψ υνα µεδιανα χον ΙΕ∆ ο αλ ρεϖσ?
δε λα ιµπορτανχια δε συµαρ αλ χρεχιµιεντο εχον⌠µιχο
φαχτορεσ ηυµανοσ θυε ινϖολυχρεν λα παρτιχιπαχι⌠ν
χιυδαδανα ψ συ πλενα χονχιενχια δε αχτορ προταγ⌠νιχο,
θυιεν µανεϕα ελ δεστινο δε λοσ ρεχυρσοσ νατυραλεσ χοµο ελ
πετρ⌠λεο, εσ δεχιρ, σε δεβε τενερ εν χυεντα λα παρτιχιπαχι⌠ν
χιυδαδανα παρα χονοχερ λασ προβλεµ〈τιχασ σοχιαλεσ α φονδο
ψ απυνταλαρ χον µαψορ χερτεζα ελ ιµπαχτο δε λα αχτιϖιδαδ
πετρολερα εν ελ βιενεσταρ σοχιαλ. Εστο φαχιλιτα υν φυτυρο
πλενο δε σενσιβιλιδαδ ψ ηυµανιζαχι⌠ν παρα εντενδερ λα
ιµπορτανχια πριµορδιαλ δε προτεγερ ελ µεδιο αµβιεντε ψ
προτεγερ αλ σερ ηυµανο δεντρο δε λοσ χ⌠διγοσ δε τιχα ψ
πρινχιπιοσ δε σολιδαριδαδ ε ινδεπενδενχια δε γρυποσ δε
ποδερ.
Tghgtgpekcu"dkdnkqitƒÝecu
Αηρεδ, Ρ. (2006). Ηοω το Συσταιν Γροωτη ιν α Ρεσουρχε
Βασεδ Εχονοµψ? Τηε Μαιν Χονχεπτσ ανδ
Τηειρ Αππλιχατιον το τηε Ρυσσιαν Χασε. ΟΕΧ∆
π.6.
Αχοστα, ϑ. (25 δε µαρζο δε 2015). Λασ ρεσερϖασ δελ
30 Χοντεξτο 5 // 2016
πετρ⌠λεο δελ πασ εστ〈ν εν ριεσγο. Πορταφολιο."r0"90
Χαµαχηο, Α. ψ ςερναζζα, Α. (2005). Τρανσφερενχια
τεχνολ⌠γιχα δε λα ινϖερσι⌠ν εξτρανϕερα διρεχτα εν
λα ινδυστρια µανυφαχτυρερα, ελ χασο χολοµβιανο.
Dqiqvƒ
Χαιχεδο, Χ." *422:+0" Πολτιχασ ε ινστιτυχιονεσ παρα ελ
δεσαρρολλο εχον⌠µιχο τερριτοριαλ εν Αµριχα
Λατινα ψ ελ Χαριβε. Ελ χασο δε Χολοµβια.
Ucpvkciq"fg"Ejkng
Χαντο, Μ. (2010). Λα παρτιχιπαχι⌠ν χιυδαδανα εν λασ
rqnvkecu"r¿dnkecu0"Ofizkeq
Χεπαλ (2014). Λα ινϖερσι⌠ν εξτρανϕερα διρεχτα εν
Αµριχα Λατινα ψ ελ Χαριβε." Ucpvkciq"fg"Ejkng"
Egrcn/QPW0
Χοντραλορα δεπαρταµενταλ δελ Μετα. (2014). Ινφορµε
Ýpcpekgtq" fg" nc" cfokpkuvtcek„p" egpvtcn"
δελ δεπαρταµεντο δελ Μετα ψ εντιδαδεσ
δεσχεντραλιζαδασ. ςιλλαϖιχενχιο: ∆επαρταµεντο
δελ Μετα.
Χρυζ δε Γαλινδο, Λ. Μ. (2012). Παρτιχιπαχι⌠ν χιυδαδανα.
Μξιχο: Τριλλασ.
∆ιχκερ, ∆. (2003). Ινϖερσι⌠ν εξτρανϕερα διρεχτα δε
τεχνολογα εν Ρυσια. Ινφορµαχι⌠ν Χοµερχιαλ
Εσπα〉ολα, Ρεϖιστα δε Εχονοµα,:27.":7/;80
∆ΝΠ (2011). ΙΙ Χονϖεργενχια ψ δεσαρρολλο ρεγιοναλ
ÎEctcevgtk¦cek„p." fkpƒokec" {" fguchqu0"
Ρεχυπεραδο δε ηττπσ://χολαβοραχιον.δνπ.γοϖ.
eq1EFV1RPF15E0'42Ecr'E 5'CFvwnq'42KK0
πδφ, χονσυλτα µαρζο 19 δε 2016.
Φεδεσαρρολλο (2001). Εϖαλυαχι⌠ν δε λα χοντριβυχι⌠ν
εχον⌠µιχα δελ σεχτορ ηιδροχαρβυροσ χολοµβιανο
φρεντε α διϖερσοσ εσχεναριοσ δε προδυχχι⌠ν.
ςιλλαϖιχενχιο: ΥΠΜΕ.
Γαραψ, Λ0"*3;;:+0"Χολοµβια: εστρυχτυρα ινδυστριαλ ε ιντερ−
ναχιοναλιζαχι⌠ν 1967−1996. Βογοτ〈: Βιβλιοτεχα
ςιρτυαλ δελ Βανχο δε λα Ρεπβλιχα.
Γαραϖιτο, Α., Ιρεγυι Β, Α., ψ Ραµρεζ, Μ. (2012). Ινϖερσι⌠ν
εξτρανϕερα διρεχτα εν Χολοµβια: εϖολυχι⌠ν
ρεχιεντε ψ µαρχο νορµατιϖο. Βορραδορεσ δε
Geqpqoc."*935+."r054"0
Λ⌠πεζ Ε., Μοντεσ, Ε. Γαραϖιτο Α. Χολλαζοσ, Μ. (2010).
Λα εχονοµα πετρολερα εν Χολοµβια (Παρτε ΙΙ).
Ρελαχιονεσ ιντερσεχτοριαλεσ ε ιµπορτανχια εν λα
εχονοµα ναχιοναλ. Βορραδορεσ δε Εχονοµα,
*96:+."r0580
Λ⌠πεζ, Φ. (2014). ½Tgcnkfcf"q"Ýeek„pA" Vtcpuhgtgpekc"fg"
vgepqnqic" dgpgÝekq δε λα ινϖερσι⌠ν εξτρανϕερα
εν ελ σεχτορ ηιδροχαρβυροσ χολοµβιανο. Βογοτ〈:
Wpkxgtukfcf"Oknkvct"Pwgxc"Itcpcfc0
Μερχο (2016). Ρανκινγ Μερχο δε ταλεντο εν Χολοµβια.
Ρεχυπεραδο δε ηττπ://µερχο.ινφο/χο/ραν−
κινγ−µερχο−ταλεντο?εδιχιον=2015.
Οργανιζαχι⌠ν παρα λα Χοοπεραχι⌠ν ψ ελ ∆εσαρρολλο
Εχον⌠µιχο (ΟΧ∆Ε) (2002). Ινϖερσιονεσ
εξτρανϕερασ διρεχτασ εν δεσαρρολλο: υν µ〈ξιµο δε
dgpgÝekqu"rqt"wp"equvq"opkoq0"Rctku0"
Ολιϖερα,"O0."¥wngvc." N0C0."Ciwknct"V0."Quqtkq."C0"*4233+0"
Ιµπαχτο δελ σεχτορ σερϖιχιοσ πετρολεροσ εν λα
εχονοµα χολοµβιανα0" Dqiqvƒ
ewcfgtpqu"fg"Hgfgucttqnnq0
Rgnw悲q."C0"*9"fg"qevwdtg"fg"4235+0"Kpugtek„p"kpvgtpcekqpcn"
ψ πολτιχασ ινδυστριαλεσ: συ νεχεσαρια αρτιχυλαχι⌠ν
παρα ελ δεσαρρολλο ινδυστριαλ εν πασεσ
gogtigpvgu0" Tgewrgtcfq" fg" jvvr<11yyy0kevuf0
qti 1d tkf igu /pg yu1 rwg pv gu1 pgy u1k pug tek '−
E5'D5p/kpvgtpcekqpcn/{/rqn'E5'CFv kecu/kp−
fwuvtkcngu/uw/pgeguctkc/ctvkewncek'E5'D5p
Περρψ , Γ., ψ Παλαχιοσ, Χ. (2013). Εµπρενδιµιεντο
αλρεδεδορ δελ σεχτορ δε λα µινερα ψ ελ πετρολεο.
∆ουµεντοσ ΧΕ∆Ε, (13), π. 5
Προχολοµβια" *4237+0" Rtqeqnqodkc
ινϖερσι⌠ν δε Χολοµβια. Οβτενιδο δε ηττπ:// ηττπ://
yyy0kpxkgtvcgpeqnqodkc0eqo0eq1rwdnkecekqpgu1
εσταδιστιχασ−ιεδ−εν−χολοµβια.ητµλ.
Προχοµπιτε (2016). Προψεχτο δε φορταλεχιµιεντο δε λα
χοµπετιτιϖιδαδ δε λασ εµπρεσασ ασοχιατιϖασ
ρυραλεσ. Οβτενιδο δε ηττπ:// προχοµπιτε.σοχοδεϖι.
31
Χοντεξτο 5 //2016
οργ/ρεσυλταδοσ/
Υνχταδ" *3;;:+0" Eqphgtgpekc" fg" ncu" Pcekqpgu" Wpkfcu"
παρα ελ Χοµερχιο ψ ελ ∆εσαρρολλο. *3;;:+0"Ωορλδ
ινϖεστµεντσ ρεπορτ: τρενδσ ανδ δετερµιναντσ.
Pwgxc"[qtm
ςαργασ, Α. (2001). Ελ Εσταδο ψ λασ πολτιχασ πβλιχασ.
Βογοτ〈: Αλµυδενα Εδιτορεσ.
ςιλλαλοβοσ,"N0"{" Dtqyp."I0" *4226). Ινϖερσι⌠ν εξτρανϕερα
διρεχτα ψ χαπαχιδαδεσ τεχνολ⌠γιχασ. Σαντιαγο
δε Χηιλε: Χοµισι⌠ν Εχον⌠µιχα παρα Αµριχα
Λατινα ψ ελ Χαριβε. Μξιχο: Χεπαλ
Para continuar leyendo
Solicita tu prueba