La cooperación internacional al desarrollo como herramienta de protección y promoción de los derechos humanos: El caso latinoamericano
| Autor | Manuela Restrepo Sylva |
| Cargo | Abogada de la Universidad Pontificia Bolivariana, Medellín, Colombia |
| Páginas | 271-295 |
Page 271
Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 / π. 271−295
Μεδελλν − Χολοmβια. Ενερο−ϑυνιο δε 2012, ΙΣΣΝ 0120−3886
Λα χοοπεραχι⌠ν ιντερναχιοναλ αλ δεσαρρολλο χοmο ηερραmιεντα
δε προτεχχι⌠ν ψ προmοχι⌠ν δε λοσ δερεχηοσ ηυmανοσ: ελ χασο
λατινοαmεριχανο
Ιντερνατιοναλ Dεϖελοπmεντ Χοοπερατιον ασ αν ιmπλεmεντ
οφ προτεχτιον ανδ προmοτιον οφ ηυmαν ριγητσ:
τηε Λατιν−Αmεριχαν χασε ↔Λα χοοπρατιον ιντερνατιοναλε αυ δϖελοππεmεντ χοmmε ουτιλ δε προτεχτιον ετ προmοτιον δεσ δροιτσ δε ληοmmε :
λε χασ λατινο−αmριχαιν ≈1 Manuela Restrepo Sylva21 Εστε αρτιχυλο εσ ρεσυλταδο δε υνα ινϖεστιγαχι⌠ν ινδεπενδιεντε ρεαλιζαδα εν ελ mαρχο δελ Γρυπο δε
Ινϖεστιγαχιονεσ εν Dερεχηο −ΓΡΙD− δε λα Υνιϖερσιδαδ Ποντιφιχια Βολιϖαριανα, Μεδελλν, Χολοmβια, λνεα Dερεχηο Ιντερναχιοναλ.
2 Αβογαδα δε λα Υνιϖερσιδαδ Ποντιφιχια Βολιϖαριανα, Μεδελλν, Χολοmβια. Μαγστερ εν Εστυδιοσ
Ιντερναχιοναλεσ χον νφασισ εν Ρελαχιονεσ δε Χοοπεραχι⌠ν Ευροπα / Αmριχα Λατινα δε λα Υνιϖερσιδαδ Παρσ ΙΙΙ Νουϖελλε Σορβοννε, Ινστιτυτο δε Αλτοσ Εστυδιοσ δε Λατινοαmριχα −ΙΗΕΑΛ−. Dοχεντε Ινϖεστιγαδορα δε λα Φαχυλταδ δε Dερεχηο δε λα Υνιϖερσιδαδ Ποντιφιχια Βολιϖαριανα εν ελ 〈ρεα δε Ρελαχιονεσ Ιντερναχιοναλεσ ψ Dερεχηο Ιντερναχιοναλ. Αδσχριτα αλ Χεντρο δε Εστυδιοσ ϑυρδιχοσ Χολοmβο−Φρανχσ εν χονϖενιο χον λα Υνιϖερσιδαδ Παντηον− Ασσασ Παρσ ΙΙ. Χορρεο ελεχτρ⌠νιχο: mανυελα.ρεστρεποσ≅υπβ.εδυ.χο
Εστε αρτχυλο φυε ρεχιβιδο ελ δα 02 δε mαρζο δε 2012 ψ απροβαδο πορ ελ Χονσεϕο Εδιτοριαλ εν ελ Αχτα δε Ρευνι⌠ν Ορδιναρια Ν°. 14 δελ 26 δε αβριλ δε 2012.
Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012) / 271
Page 272
Ρεστρεπο Σψλϖα Μ.
Ρεσυmεν:
Λα χοοπεραχι⌠ν ιντερναχιοναλ αλ δεσαρρολλο ηα σιδο τραταδα δεσδε συσ ινιχιοσ χοmο υνα ηε− ρραmιεντα δε προγρεσο σοχιαλ ψ εχον⌠mιχο δεντρο δε λασ γεογραφασ mενοσ δεσαρρολλαδασ δελ πλανετα; σιν εmβαργο, συ ρελαχι⌠ν διρεχτα χον λα προτεχχι⌠ν ψ προmοχι⌠ν δε λοσ δερεχηοσ ηυmανοσ σε ηα ρελεϖαδο σιεmπρε α υν σεγυνδο πλανο. Εστε αρτχυλο πρετενδε ηαχερ υν ρεχο− ρριδο πορ λασ ρελαχιονεσ εντρε χοοπεραχι⌠ν ιντερναχιοναλ αλ δεσαρρολλο ψ δερεχηοσ ηυmανοσ εν ελ χασο λατινοαmεριχανο, ηαχιενδο υν αν〈λισισ χοmπαρατιϖο εν ελ τιεmπο δε λα πρεσενχια δε χοοπεραχι⌠ν ιντερναχιοναλ εν ελ χοντινεντε ψ συ ινφλυενχια διρεχτα εν λα ρεδυχχι⌠ν δε γραϖεσ ϖιολαχιονεσ α λοσ δερεχηοσ ηυmανοσ. Σε παρτε δε υν ρεχυεντο δε λα πρεσενχια δε λα χοοπεραχι⌠ν ιντερναχιοναλ εν ελ χοντινεντε παρα λλεγαρ α υνα χοmπαραχι⌠ν δε λα ινχιδενχια δε εστα χον χιφρασ πρεσενταδασ πορ λοσ πρινχιπαλεσ οργανισmοσ ιντερναχιοναλεσ εν χυεστιονεσ δε ϖυλνεραχι⌠ν δε δερεχηοσ ηυmανοσ ψ λασ νυεϖασ τενδενχιασ δε χοοπεραχι⌠ν αλ δεσαρρολλο χον ενφοθυε δε δερεχηοσ ηυmανοσ.
Παλαβρασ χλαϖε: δεσαρρολλο ηυmανο, Αmριχα Λατινα, χοοπεραχι⌠ν ιντερναχιοναλ, ιντερδεπεν− δενχια, ινδιχαδορεσ δε δερεχηοσ ηυmανοσ.
Αβστραχτ
Ιντερνατιοναλ χοοπερατιον φορ δεϖελοπmεντ ηασ βεεν τρεατεδ σινχε ιτσ βεγιννινγσ ασ α τοολ φορ σοχιαλ ανδ εχονοmιχ προγρεσσ ιν λεσσ δεϖελοπεδ αρεασ οφ τηε ωορλδ. Ηοωεϖερ, ιτσ διρεχτ ρελα− τιονσηιπ ωιτη τηε προτεχτιον ανδ προmοτιον οφ ηυmαν ριγητσ ηασ αλωαψσ βεεν πυσηεδ ιντο τηε βαχκγρουνδ. Τηισ αρτιχλε αιmσ το ουτλινε τηε ρελατιονσηιπσ βετωεεν ιντερνατιοναλ χοοπερατιον φορ δεϖελοπmεντ ανδ ηυmαν ριγητσ ιν τηε χασε οφ Λατιν Αmεριχα. Ιτ πρεσεντσ α χοmπαρατιϖε αναλψσισ οφ τηε περιοδ οφ τιmε ωηεν ιντερνατιοναλ χοοπερατιον ηασ εξιστεδ ον τηε χοντινεντ ανδ ιτ διρεχτ ινφλυενχε ον τηε ρεδυχτιον οφ γραϖε ηυmαν ριγητσ ϖιολατιονσ. Ιτ βεγινσ ωιτη τηε ναρρατιον οφ τηε πρεσενχε οφ ιντερνατιοναλ χοοπερατιον ον τηε χοντινεντ ιν ορδερ το ρεαχη α χοmπαρισον οφ τηε εφφεχτ οφ τηισ πρεσενχε ανδ τηε φιγυρεσ πρεσεντεδ βψ τηε λεαδινγ ιντερνατιοναλ οργανιζατιονσ, ρεγαρδινγ ηυmαν ριγητσ ϖιολατιονσ ανδ τηε νεω τρενδσ οφ χοοπερατιον φορ δεϖελοπmεντ ωιτη α φοχυσ ον ηυmαν ριγητσ.
Κεψωορδσ: Ηυmαν δεϖελοπmεντ, Λατιν Αmεριχα, ιντερνατιοναλ χοοπερατιον, ηυmανσ ριγητσ ινδιχατορσ, ιντερδεπενδενχε.
Ρσυm
Λα χοοπρατιον ιντερνατιοναλε αυ δϖελοππεmεντ α τουϕουρσ τ υν ουτιλ δε προγρσ σοχιαλ ετ χονοmιθυε δανσ λεσ γογραπηιεσ λεσ mοινσ δϖελοππεσ δυ mονδε. Νανmοινσ, σα ρελατιον
272 / Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012)
Page 273
Λα χοοπεραχι⌠ν ιντερναχιοναλ αλ δεσαρρολλο χοmο ηερραmιεντα δε προτεχχι⌠ν ψ προmοχι⌠ν δε λοσ δερεχηοσ ηυmανοσ: ελ χασο λατινοαmεριχανο
αϖεχ λοβϕεχτιφ δε προτγερ ετ προmουϖοιρ λεσ δροιτσ δε ληοmmε εστ ρελγυε αυ δευξιmε πλαν. Χετ αρτιχλε α πουρ βυτ δτυδιερ λεσ ρελατιονσ εντρε χοοπρατιον ιντερνατιοναλε αυ δϖε− λοππεmεντ ετ λεσ δροιτσ δε ληοmmε, ◊ τραϖερσ υνε αναλψσε δε λινχιδενχε δε λα χοοπρατιον δανσ λε χοντινεντ ετ σον ινφλυενχε δανσ λα ρδυχτιον δε ϖιολατιονσ δεσ δροιτσ δε ληοmmε. Λον χοmmενχε παρ υν ρεγαρδ συρ λα πρσενχε δε λα χοοπρατιον ιντερνατιοναλε δανσ λΑmριθυε λατινε. Λοβϕεχτιφ, χεστ δε φαιρε υνε χοmπαραισον εντρε σον ινχιδενχε ετ λεσ χηιφφρεσ πρσεντσ παρ λεσ πρινχιπαυξ οργανισmεσ ιντερνατιοναυξ δεσ δροιτσ δε ληοmmε, αινσι θυε δαναλψσερ λεσ νουϖελλεσ τενδανχεσ δε χοοπρατιον αυ δϖελοππεmεντ.
Μοτσ−χλσ: Dϖελοππεmεντ ηυmαιν, Αmριθυε λατινε, χοοπρατιον ιντερνατιοναλε, ινδιχατευρσ δεσ δροιτσ δε ληοmmε, ιντερδπενδανχε.
Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012) / 273
Page 274
Ρεστρεπο Σψλϖα Μ.
Sumario
Introducción 1. América Latina en el sistema de cooperación internacional al desarrollo 2. Algunos datos sobre la efectividad de la cooperación internacional al desarrollo en la protección de derechos humanos en América Latina 3. La verdadera relación entre cooperación internacional al desarrollo y derechos humanos: ¿Enfoque de derechos? Conclusiones
Si el siglo XX es la época de los derechos humanos, su triunfo es, por decir lo menos, una paradoja.
(Costas Douzinas)
Introducción
Los últimos cincuenta años del siglo XX se caracterizaron por el nacimiento y desarrollo de la llamada Comunidad Internacional como #gura #cticia, pero representativa en el consciente colectivo, de una sociedad pluri-estatal uni#cada. El #n de la Segunda Guerra Mundial y la #rma de la Carta de San Francisco en 1945, dan nacimiento a la Organización de Naciones Unidas -ONU-, principal estructura representativa de esta llamada Comunidad Internacional.
La creación de dicha Comunidad viene acompañada del proceso de globalización, caracterizado por la creciente interdependencia entre Estados y por la internacionalización de la economía, política y cultura en general. El desvanecimiento de fronteras deviene entonces en un fenómeno abrumador y de rápida expansión, gracias también a la masi#cación de los medios de comunicación y a la aparición de la Internet como herramienta de interacción común. Sin embargo, estos procesos de globalización, que han sido
274 / Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012)
Page 275
Λα χοοπεραχι⌠ν ιντερναχιοναλ αλ δεσαρρολλο χοmο ηερραmιεντα δε προτεχχι⌠ν ψ προmοχι⌠ν δε λοσ δερεχηοσ ηυmανοσ: ελ χασο λατινοαmεριχανο
acompañados a su vez por la hegemonía neoliberal, se han limitado a la libre circulación de bienes, servicios e ideas, dejando de lado el ser humano como principal actor de estos.
Con la creación de la ONU se pretendió en primer lugar el mantenimiento de la paz internacional, a partir de un desarrollo conjunto de los Estados que a ella pertenecían. Con este #n y partiendo de las cada vez más amplias brechas existentes entre países desarrollados y no desarrollados o en vía de desarrollo, surge la Cooperación Internacional al Desarrollo -CID- como #gura que busca la redistribución de la riqueza de los países del norte con aquellos del sur y el jalonamiento de procesos de desarrollo para las comunidades en los más bajos niveles de pobreza y deshumanización.
La Cooperación Internacional al Desarrollo puede ser de#nida entonces como el conjunto de actores, 'ujos e instrumentos a nivel internacional que tienen por objetivo la asignación de recursos #nancieros, materiales, técnicos, simbólicos y humanos para el desarrollo (González Chavarría, 2008, pp. 51). Todas esas acciones deben ser llevadas a cabo de manera coherente por diferentes actores como organizaciones internacionales, colectividades territoriales, ONG, el medio académico y Estados, que siguen objetivos especí#cos, precisos e identi#cados de desarrollo -humano y sostenible en la mayor parte de los casos- y que implican a más de un país. Es la concatenación de acciones de los países desarrollados, tendientes al traslado de fondos, experticia, experiencias o buenas prácticas a los países en vía de desarrollo; y a pesar de la importancia que han tomado hoy en día otros caminos de cooperación, como la sur/sur o técnica -aquella que se realiza entre países en vía de desarrollo- la cooperación norte/sur sigue siendo la de mayor 'ujo e incidencia a nivel mundial.
Por su parte, las estrategias de cooperación internacional que comenzaron a ser lideradas por el sistema de Naciones Unidas, han manejado de forma paralela un discurso tendiente a la protección universal de los Derechos
Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012) / 275
Page 276
Ρεστρεπο Σψλϖα Μ.
Humanos, como condición necesaria del establecimiento y preservación de la paz mundial. Así pues, por lo menos desde la mirada institucional, Cooperación Internacional y Derechos Humanos han compartido los mismos escenarios de discusión y actuación, pero manteniendo siempre la separación de acciones tendientes al impulso de cada uno.
Se pretende entonces en este artículo realizar un análisis sobre la relación entre Derechos Humanos y Cooperación Internacional al Desarrollo en el caso especí#co de Latinoamérica, tanto en el plano fáctico como desde el deontológico, indagando sobre la incidencia que tiene la CID en la promoción, protección y defensa de los derechos humanos en la región y las estrategias pertinentes a ser utilizadas para hacer mucho más efectiva...
Para continuar leyendo
Solicita tu prueba