Una mirada a los presupuestos teóricos para la recepción de tratados internacionales en el ordenamiento jurídico cubano
| Autor | Orisell Richards Martínez |
| Cargo | Licenciada en Derecho (2008) y Máster en Derecho Constitucional y Administrativo (2011) por la Facultad de Derecho de la Universidad de La Habana |
| Páginas | 117-158 |
Page 117
Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 / π. 117−158
Μεδελλν − Χολοmβια. Ενερο−ϑυνιο δε 2012, ΙΣΣΝ 0120−3886
Υνα mιραδα α λοσ πρεσυπυεστοσ τε⌠ριχοσ παρα λα ρεχεπχι⌠ν δε τραταδοσ
ιντερναχιοναλεσ εν ελ ορδεναmιεντο
ϕυρδιχο χυβανο1 Α λοοκ ατ τηε τηεορετιχαλ ασσυmπτιονσ φορ τηε ρεχεπτιον
οφ ιντερνατιοναλ τρεατιεσ ιν τηε Χυβαν λεγαλ σψστεm Υν ρεγαρδ συρ λεσ ηψποτησεσ τηοριθυεσ πουρ λα ρχεπτιον δεσ
τραιτσ ιντερνατιοναυξ δανσ λε σψστmε ϕυριδιθυε χυβαιν
Orisell Richards Martínez2Ρεσυmεν
Dεσδε λα σιστεmατιζαχι⌠ν δε λασ ποσιχιονεσ τε⌠ριχασ m〈σ ρελεϖαντεσ σοβρε λασ ρελαχιονεσ εντρε ελ Dερεχηο ιντερνο ψ ελ Dερεχηο ιντερναχιοναλ, ελ τραβαϕο θυε σε πρεσεντα αλ λεχτορ αβορδα, εν
1 Ελ πρεσεντε τραβαϕο εσ ρεσυλταδο φιναλ δε λα ινϖεστιγαχι⌠ν Λα ρεχεπχι⌠ν δε τραταδοσ ιντερναχιοναλεσ
εν ελ ορδεναmιεντο ϕυρδιχο χυβανο. Πρεσυπυεστοσ τε⌠ριχο − ϕυρδιχοσ παρα συ περφεχχιοναmιεντο, πρεσενταδα πορ λα αυτορα εν λα Πριmερα Εδιχι⌠ν δε λα Μαεστρα εν Dερεχηο Χονστιτυχιοναλ ψ Αδmινιστρατιϖο δε λα Φαχυλταδ δε Dερεχηο δε λα Υνιϖερσιδαδ δε Λα Ηαβανα, αβριλ δε 2011, ε ινσερταδα εν λα λνεα χεντραλ δε ινϖεστιγαχι⌠ν απροβαδα πορ ελ Χονσεϕο Χιεντφιχο δε λα Φαχυλταδ δε Dερεχηο δενοmιναδα Ελ περφεχχιοναmιεντο δελ Σιστεmα ϑυρδιχο χυβανο.
2 Λιχενχιαδα εν Dερεχηο (2008) ψ Μ〈στερ εν Dερεχηο Χονστιτυχιοναλ ψ Αδmινιστρατιϖο (2011) πορ
λα Φαχυλταδ δε Dερεχηο δε λα Υνιϖερσιδαδ δε Λα Ηαβανα. Προφεσορα δε λα ασιγνατυρα Dερεχηο Χονστιτυχιοναλ χορρεσπονδιεντε α λα Dισχιπλινα Φυνδαmεντοσ Τε⌠ριχοσ δελ Εσταδο ψ δελ Dερεχηο, δε λα Φαχυλταδ δε Dερεχηο δε λα Υνιϖερσιδαδ δε Λα Ηαβανα ψ Μιεmβρο δελ Χαπτυλο Προϖινχιαλ δε λα Σοχιεδαδ Χυβανα δε Dερεχηο Χονστιτυχιοναλ ψ Αδmινιστρατιϖο. Χορρεο ελεχτρ⌠νιχο: ορισελλριχηαρδσ1≅ λεξ.υη.χυ
Εστε αρτχυλο φυε ρεχιβιδο ελ δα 02 δε mαρζο δε 2012 ψ απροβαδο πορ ελ Χονσεϕο Εδιτοριαλ εν ελ Αχτα δε Ρευνι⌠ν Ορδιναρια Ν°. 14 δελ 26 δε αβριλ δε 2012.
Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012) / 117
Page 118
Ριχηαρδσ Μαρτνεζ Ο.
ελ χοντεξτο χυβανο ηιστ⌠ριχο ψ πρεσεντε, λασ νορmατιϖασ θυε παυταν λασ ρελαχιονεσ εντρε λασ πρεχεπτιϖασ φορ〈νεασ ε ιντερνασ ψ λοσ εστυδιοσ δοχτριναλεσ πατριοσ α εστε ρεσπεχτο. Εν εστε σεντιδο, σε ρεαλιζαν ϖαλοραχιονεσ εν τορνο α λα ρεχεπχι⌠ν δε τραταδοσ ιντερναχιοναλεσ εν Χυβα, ψ εν χονσεχυενχια, σε φυνδαmενταν πρεσυπυεστοσ τε⌠ριχοσ παρα συ περφεχχιοναmιεντο, εν ποσ δε πρεσερϖαρ λα υνιδαδ ψ χοηερενχια ιντερνα δελ ορδεναmιεντο ϕυρδιχο χυβανο, ασ χοmο λα αρmονα εντρε λοσ χοmπροmισοσ ιντερναχιοναλεσ ψ ελ Dερεχηο ναχιοναλ.
Παλαβρασ χλαϖε: Χονστιτυχι⌠ν, ρεχεπχι⌠ν, τραταδοσ ιντερναχιοναλεσ, ορδεναmιεντο ϕυρδιχο.
Αβστραχτ:
Υσινγ τηε σψστεmατιζατιον οφ τηε mοστ ρελεϖαντ τηεορετιχαλ ποσιτιονσ ον τηε ρελατιονσηιπ βετωεεν δοmεστιχ λαω ανδ ιντερνατιοναλ λαω, τηε πρεσεντ ωορκ αδδρεσσεσ τηε ρεαδερ, ιν τηε ηιστοριχαλ ανδ πρεσεντ χοντεξτ οφ Χυβα, ωιτη τηε ρεγυλατιονσ τηατ χοντρολ τηε ρελατιονσηιπ βετωεεν φορειγν ανδ δοmεστιχ νορmσ, ανδ νατιοναλ αχαδεmιχ στυδιεσ ωιτη ρεσπεχτ το τηισ τοπιχ. Τηυσ, εϖαλυατιονσ αβουτ τηε ρεχεπτιον οφ ιντερνατιοναλ τρεατιεσ ιν Χυβα ωιλλ βε mαδε, ανδ ιν τυρν, τηεορετιχαλ προποσιτιονσ το περφεχτ τηισ προχεσσ ωιλλ βε πρεσεντεδ, ωιτη τηε αιm οφ πρεσερϖινγ τηε ιντερναλ υνιτψ ανδ χοηερενχε οφ τηε Χυβαν λεγαλ σψστεm, ασ ωελλ ασ τηε ηαρmονψ ωιτη ιτσ ιντερνατιοναλ προmισεσ ανδ νατιοναλ λαω.
Κεψ ωορδσ: χονστιτυτιον, ρεχεπτιον, ιντερνατιοναλ τρεατιεσ, λεγαλ σψστεm.
Ρσυm:
Dεπυισ λα σψστmατισατιον δεσ ποστεσ λεσ πλυσ περτινεντσ τηοριθυεσ συρ λα ρελατιον εντρε λε δροιτ ιντερνε ετ δυ δροιτ ιντερνατιοναλ, λε τραϖαιλ πρσεντ σαδρεσσε αυ λεχτευρ δανσ λε χοντεξτε ηιστοριθυε ετ αχτυελ δε Χυβα, λεσ ργλεmεντσ θυι γυιδεντ λεσ ρελατιονσ εντρε τρανγερσ ετ νατιο− ναυξ οβλιγατοιρεσ ετ πατριοτιθυεσ τυδεσ δοχτριναλεσ ◊ χετ γαρδ. Εν χε σενσ, λεσ ϖαλυατιονσ σοντ φαιτεσ χονχερναντ λα ρχεπτιον δεσ τραιτσ ιντερνατιοναυξ ◊ Χυβα, ετ, παρ χονσθυεντ, λεσ τηοριεσ θυι σουσ−τενδεντ σον δϖελοππεmεντ αφιν δε πρσερϖερ λυνιτ ετ λα χοηρενχε ιντερνε δυ σψστmε ϕυριδιθυε χυβαιν ετ ληαρmονιε εντρε ενγαγεmεντσ ιντερνατιοναυξ ετ λε δροιτ νατιοναλ.
Μοτσ−χλσ: χονστιτυτιον, λαχχυειλ, λεσ τραιτσ ιντερνατιοναυξ, σψστmε ϕυριδιθυε
118 / Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012)
Page 119
Υνα mιραδα α λοσ πρεσυπυεστοσ τε⌠ριχοσ παρα λα ρεχεπχι⌠ν δε τραταδοσ ιντερναχιοναλεσ εν ελ ορδεναmιεντο ϕυρδιχο χυβανο
Sumario
Introducción. 1. Breve referencia a la tradicional polémica de las relaciones entre el Derecho interno y el Derecho internacional. Aproximación histórica desde Cuba. 1.1. La recepción de tratados internacionales en el ordenamiento jurídico interno. Su tutela constitucional. 2. Una visión, desde el presente, a la recepción de tratados internacionales en el ordenamiento jurídico cubano. Falencias y exigencias. 3. Conclusiones. Referencias.
Introducción
El actual escenario mundial está signado por el progresivo aumento de las relaciones interestatales. Ello se ve reejado en la marcada proliferación de convenios internacionales, no solo en cuanto al número de tratados bilaterales o multilaterales concertados entre los Estados, sino también en atención a las diferentes materias objeto de regulación que son de más apremiante interés para la sociedad moderna. En este contexto, la importancia de las relaciones entre el Derecho interno y el Derecho internacional ha ido in crescendo como consecuencia del estrechamiento de los vínculos entre ambos ordenamientos, el incremento en las posibilidades de conicto en sede nacional y por lo tanto, la necesidad de mayor implicación del Derecho interno en la solución de esas controversias3.
3 Εν εστε σεντιδο, λε ασιστε ραζ⌠ν α Πιζα Εσχαλαντε (1998) χυανδο σοστιενε: Ελ πανοραmα
ιντερναχιοναλ mυεστρα, χοmο ηεmοσ ϖενιδο απυντανδο, θυε λοσ χοντενιδοσ, τραδιχιοναλmεντε διϖερσοσ ε ινδεπενδιεντεσ, δελ Dερεχηο ιντερναχιοναλ ψ ελ Dερεχηο ιντερνο, χοmο ορδεναmιεντοσ, ελ πριmερο ηαχια φυερα, ελ σεγυνδο ηαχια αδεντρο δε λοσ Εσταδοσ, σε ηαν ϖενιδο χονφυνδιενδο, αλ εξτρεmο δε χονϖεργερ, σι εσ θυε νο δε χοινχιδιρ, εν λασ mισmασ mατεριασ, οβλιγανδο δε εστε mοδο α λοσ ϕυριστασ α ενχοντραρ σολυχιονεσ νυεϖασ α λασ αντινοmιασ θυε εστα χονχυρρενχια προϖοχα ινεϖιταβλεmεντε; αλ πυντο δε θυε ηοψ ελ ορδεναmιεντο ιντερνο νο σε πυεδε δεσεντενδερ m〈σ δε λασ εξιγενχιασ δελ ιντερναχιοναλ, σολο σεα παρα ρεσολϖερ ελ προβλεmα δε θυ νορmα απλιχαρ, χυανδο ηαψ χοντραδιχχι⌠ν ο ινχοmπατιβιλιδαδ ινσαλϖαβλε εντρε υνα δελ πριmερο χον οτρα δελ σεγυνδο, αmβασ δεστιναδασ α ρεγιρ λασ mισmασ σιτυαχιονεσ, χονδυχτασ ο ρελαχιονεσ (π. 183).
Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012) / 119
Page 120
Ριχηαρδσ Μαρτνεζ Ο.
Desde esta perspectiva, las temáticas relativas a la vinculación de ambos sistemas interesan no solo a teóricos y prácticos del Derecho Internacional Público, sino que también son materia de estudio compartido por otras ramas del Derecho, y de manera especial del Derecho Constitucional4. Resulta imposible desconocer entonces que, si la Constitución es el centro en torno al cual se construye la unidad del ordenamiento jurídico-político y en ella residen las condiciones de producción, así como el fundamento de validez del resto de las normas jurídicas dictadas por el Estado, no lo sea, asimismo, de la actuación estatal en la arena internacional y, en consecuencia, de la asunción de esos compromisos en el Derecho nacional, como expresión de voluntad soberana.
En este sentido, aunque nos encontramos ante una temática que no es de reciente análisis, pero sí de permanente vigencia, es dable reconocer que en nuestro país resultan escasos los estudios teóricos que abordan el tema desde la perspectiva interna. Los trabajos nacionales a este respecto analizan posiciones doctrinales en relación a los vínculos entre ambos ordenamientos jurídicos, así como los órganos a los que corresponde competencia para la celebración y, en consecuencia, la derogación, modi"cación, suspensión y denuncia de acuerdos internacionales; sin embargo, no se aprecia referencia, en algunos casos, a los mecanismos que pudiesen resultar más idóneos para la determinación de los efectos internos de tales convenios.
Esta situación contribuye a la ausencia de su"cientes presupuestos teóricos en la doctrina patria sobre las relaciones entre el Derecho interno y el
4 Αλ χαmβιαρ ελ ενφοθυε δε λασ ρελαχιονεσ ιντερναχιοναλεσ, ηα χαmβιαδο ταmβιν λα δισχυσι⌠ν τε⌠ριχα
ψ λα mετοδολογα δε λα ινϖεστιγαχι⌠ν δε εστε προβλεmα, σιτυ〈νδοσε, εν λα αχτυαλιδαδ, εν υν προβλεmα δε Dερεχηο Χονστιτυχιοναλ θυε τιενε θυε ϖερ χον λα φορmα εν θυε λοσ τραταδοσ σον ασιmιλαδοσ αλ Dερεχηο ιντερνο; χον ελ χ⌠mο λοσ προχεδιmιεντοσ ιντερνοσ δε αδοπχι⌠ν ο αδαπταχι⌠ν δε εστοσ τραταδοσ σε χονϖιερτεν εν προχεδιmιεντοσ δε προδυχχι⌠ν δελ δερεχηο δεντρο δελ σιστεmα εσταταλ (Σ〈νχηεζ Χορδερο δε Γαρχα ςιλλεγασ, 1999, π.4).
120 / Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012)
Page 121
Υνα mιραδα α λοσ πρεσυπυεστοσ τε⌠ριχοσ παρα λα ρεχεπχι⌠ν δε τραταδοσ ιντερναχιοναλεσ εν ελ ορδεναmιεντο ϕυρδιχο χυβανο
internacional, que puedan servir de base o fundamento a la recepción de tratados internacionales en Cuba, cuestión que se relaciona con la inexistencia de una regla para todo el ordenamiento jurídico interno, que re"era un mecanismo único de recepción de tratados internacionales al Derecho nacional.
En las condiciones actuales del escenario mundial y a partir de la necesidad cada vez mayor de inserción en el mismo, la problemática antes sostenida, tanto en el orden doctrinal como práctico, fundamenta de por sí la utilidad del tema en cuestión, constituyendo de vital trascendencia para Cuba la debida instrumentación de los acuerdos contraídos internacionalmente, en pos de la preservación de la unidad y coherencia del ordenamiento jurídico nacional, así como la correspondencia de las relaciones entre el Derecho...
Para continuar leyendo
Solicita tu prueba