El sujeto de derecho a reivindicar: La humanidad la dignidad humana frente al patentamiento de la información genética humana
| Autor | Liliana Spinella |
| Cargo | Becaria Doctoral de CONICET, Argentina |
| Páginas | 297-328 |
Page 297
Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 / π. 297−328
Μεδελλν − Χολοmβια. Ενερο−ϑυνιο δε 2012, ΙΣΣΝ 0120−3886
Ελ συϕετο δε δερεχηο α ρειϖινδιχαρ: λα Ηυmανιδαδ.
Λα διγνιδαδ ηυmανα φρεντε αλ πατενταmιεντο
δε λα ινφορmαχι⌠ν γεντιχα ηυmανα
Ηυmανιτψ: Α συβϕεχτ το χλαιm ριγητσ. Ηυmαν διγνιτψ φαχινγ τηε
πατεντινγ οφ ηυmαν γενετιχ ινφορmατιον. Λε συϕετ δε δροιτ ◊ ρεϖενδιθυερ : ληυmανιτ. Λα διγνιτ ηυmαινε εν φαχε δε λα βρεϖεταβιλιτ δε λινφορmατιον γντιθυε ηυmαινε.1 Liliana Spinella2Ρεσυmεν
Υνα δε λασ ιmπλιχανχιασ χεντραλεσ δελ Προψεχτο Γενοmα Ηυmανο χονσιστι⌠ εν λα αχελεραχι⌠ν εν ελ προχεσο δε πατενταmιεντο δε mατερια ϖιϖα εν γενεραλ ψ δελ γενοmα ηυmανο εν παρτιχυλαρ, δεντρο δελ χοντεξτο δε δεσαρρολλο δε λα βιοτεχνολογα ψ λα βιοmεδιχινα.
1 Εστε αρτχυλο αχαδmιχο σε δεσαρρολλα εν ελ mαρχο δελ Προψεχτο δε Τεσισ δε Dοχτοραδο εν Φιλοσοφα: Πατενταρ λα ϖιδα ψ εναϕεναρ ελ φυτυρο. Υν αν〈λισισ χρτιχο δε λασ πατεντεσ δε ινϖενχι⌠ν σοβρε λα ινφορmαχι⌠ν γεντιχα ηυmανα. Φαχυλταδ δε Ηυmανιδαδεσ ψ Χιενχιασ δε λα Εδυχαχι⌠ν, Υνιϖερσιδαδ Ναχιοναλ δε Λα Πλατα. Χυεντα χον λα φινανχιαχι⌠ν δελ Προψεχτο δε Ινϖεστιγαχι⌠ν Πλυριανυαλ (ΠΙΠ) δε ΧΟΝΙΧΕΤ Εθυιλιβριο ρεφλεξιϖο ψ τεορασ τιχο−πολτιχασ ιγυαλιταριασ απροβαδο πορ Ρεσολυχι⌠ν 845−10, Ινϖεστιγαδορ Ρεσπονσαβλε Μαρα ϑυλια Βερτοmευ.
2 Βεχαρια Dοχτοραλ δε ΧΟΝΙΧΕΤ, Αργεντινα. Προφεσορα δε Φιλοσοφα, ττυλο οτοργαδο πορ λα Φαχυλταδ δε
Ηυmανιδαδεσ ψ Χιενχιασ δε λα Εδυχαχι⌠ν, Υνιϖερσιδαδ Ναχιοναλ δε Λα Πλατα. Dοχεντε Αψυδαντε δε Πριmερα εν λα χ〈τεδρα Ιντροδυχχι⌠ν αλ Πενσαmιεντο Χιεντφιχο δελ Χιχλο Β〈σιχο Χοmν −Υνιϖερσιδαδ δε Βυενοσ Αιρεσ. Χορρεο ελεχτρ⌠νιχο: προψεχτοινϖεστιγαχιον≅ψαηοο.χοm.αρ.
Εστε αρτχυλο φυε ρεχιβιδο ελ δα 28 δε mαρζο δε 2012 ψ απροβαδο πορ ελ Χονσεϕο Εδιτοριαλ εν ελ Αχτα δε Ρευνι⌠ν Ορδιναρια Ν°. 14 δελ 26 δε αβριλ δε 2012.
Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012) / 297
Page 298
Σπινελλα Λ.
Φρεντε α εστα σιτυαχι⌠ν, λα χοmυνιδαδ ιντερναχιοναλ νο ηα περmανεχιδο ινδιφερεντε. Σε χρεαρον δοχυmεντοσ αλ ρεσπεχτο, εντρε λοσ χυαλεσ σε δεσταχαν, α σαβερ, λα Dεχλαραχι⌠ν Υνιϖερσαλ σοβρε ελ Γενοmα Ηυmανο ψ λοσ Dερεχηοσ Ηυmανοσ δε λα ΥΝΕΣΧΟ, λα Χονϖενχι⌠ν σοβρε λοσ Dερεχηοσ Ηυmανοσ ψ λα Βιοmεδιχινα δελ Χονσεϕο δε Ευροπα ψ λα Dεχλαραχι⌠ν Βιοτιχα δε Γιϕ⌠ν δε λα Σοχιεδαδ Ιντερναχιοναλ δε Βιοτιχα. Εν δεφινιτιϖα, ελ οβϕετιϖο δελ πρεσεντε τραβαϕο εσ αναλιζαρ ελ χονχεπτο δε Dιγνιδαδ Ηυmανα εν ταλεσ τεξτοσ ψ συ ϖινχυλαχι⌠ν χον ελ δε Ηυmανιδαδ εν ρελαχι⌠ν αλ γενοmα ηυmανο.
Παλαβρασ χλαϖε: γενοmα ηυmανο, διγνιδαδ ηυmανα, ηυmανιδαδ, πατεντεσ, πατριmονιο δε λα ηυmανιδαδ.
Αβστραχτ
Ονε οφ τηε mοστ ιmπορταντ ιmπλιχατιονσ οφ τηε Ηυmαν Γενοmε Προϕεχτ ωασ τηε αχχελερατιον οφ τηε πατεντινγ οφ λιϖινγ οργανισmσ ασ ωελλ ασ οφ ηυmαν γενετιχ ινφορmατιον ιν τηε χοντεξτ οφ προγρεσσ ιν βιοτεχηνολογψ ανδ βιοmεδιχινε. Φαχινγ τηισ σιτυατιον, τηε ιντερνατιοναλ χοmmυνιτψ ηασ νοτ ρεmαινεδ ινδιφφερεντ. Ιτ προϖοκεδ τηε χρεατιον οφ δοχυmεντσ συχη ασ τηε Υνιϖερσαλ Dεχλαρατιον ον τηε Ηυmαν Γενοmε ανδ Ηυmαν Ριγητσ ισσυεδ βψ ΥΝΕΣΧΟ, τηε Χονϖεντιον ον Ηυmαν Ριγητσ ανδ Βιοmεδιχινε δραφτεδ βψ τηε Χουνχιλ οφ Ευροπε, ανδ τηε Γιϕ⌠ν Βιοετηιχσ Dεχλαρατιον χρεατεδ βψ τηε Ιντερνατιοναλ Σοχιετψ οφ Βιοετηιχσ. Ιν σηορτ, τηε αιm οφ τηισ παπερ ισ το αναλψζε τηε χονχεπτ οφ ηυmαν διγνιτψ ιν ρελατιον το ηυmανιτψ ανδ τηε ηυmαν γενοmε.
Κεψωορδσ: ηυmαν γενοmε, ηυmαν διγνιτψ, ηυmανιτψ, πατεντ, ηεριταγε οφ ηυmανιτψ.
Ρσυm
Λυνε δεσ πρινχιπαλεσ ρπερχυσσιονσ δυ Προϕετ Γνοmε Ηυmαιν α χονσιστ εν λαχχλρατιον δυ προχεσσυσ δε βρεϖεταβιλιτ δε λα mατιρε ϖιϖαντε εν γνραλ ετ δυ γνοmε ηυmαιν εν παρτιχυλιερ, δανσ λε χοντεξτε δυ δϖελοππεmεντ δε λα βιοmδεχινε ετ δεσ βιοτεχηνολογιεσ. Φαχε ◊ χεττε σιτυατιον, λα χοmmυναυτ ιντερνατιοναλε νεστ πασ ρεστε ινδιφφρεντε. ℵ χε συϕετ, δεσ δοχυmεντσ οντ τ χρσ, εντρε λεσθυελσ λον ρεmαρθυε λα Dχλαρατιον Υνιϖερσελλε συρ λε Γνοmε Ηυmαιν ετ λεσ Dροιτσ δε λΗοmmε δε λΥΝΕΣΧΟ, λα Χονϖεντιον συρ λεσ Dροιτσ δε λΗοmmε ετ λα Βιοmδεχινε δυ Χονσειλ δε λΕυροπε ετ λα Dχλαρατιον Βιοτηιθυε δε Γιϕ⌠ν. Εν δφινιτιϖε, λοβϕεχτιφ δυ πρσεντ τραϖαιλ εστ δαναλψσερ λε χονχεπτ δε διγνιτ ηυmαινε ετ σα ρελατιον αϖεχ χελυι δε ηυmανιτ παρ ραππορτ αυ γνοmε ηυmαιν.
Μοτσ−χλσ: διγνιτ ηυmαινε, ηυmανιτ, γνοmε ηυmαιν, πατριmοινε δε ληυmανιτ.
298 / Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012)
Page 299
Ελ συϕετο δε δερεχηο α ρειϖινδιχαρ: λα Ηυmανιδαδ. Λα διγνιδαδ ηυmανα φρεντε αλ πατενταmιεντο δε λα ινφορmαχι⌠ν γεντιχα ηυmανα
Sumario
Introducción. 1. El problema del patentamiento del genoma humano. 2. Los documentos jurídicos internacionales sobre el genoma humano, la Humanidad y el concepto de ªDignidadº.
2.1. La Declaración Universal sobre el Genoma Humano y los Derechos Humanos. 2.1.1. La Humanidad como Sujeto. 2.1.2. La Dignidad Humana. 2.2. La Convención sobre los Derechos Humanos y la Biomedicina y la Declaración Bioética de Gijón.
3. Conclusiones. Referencias.
Introducción
Es indudable el progreso vertiginoso que se ha producido en los últimos tiempos en las áreas de la biotecnología, la genética y la biomedicina. Al ritmo de los nuevos descubrimientos se generan problemáticas sobre cuestiones inimaginables unos años atrás que desafían la capacidad de respuesta frente a ellos. Un caso paradigmático es el patentamiento de la información genética humana. Se arribó a él a partir de la ampliación gradual de la materia patentable, luego de haber aceptado los derechos de propiedad intelectual sobre las semillas, los microorganismos y las variedades animales. Ciertos sectores como organismos gubernamentales y sociedades profesionales se hicieron eco de las problemáticas que genera esta nueva forma de patentes sobre genes humanos y plantearon su postura.
El objetivo del presente trabajo es analizar el concepto de ªDignidad Humanaº y su vinculación con el de ªHumanidadº en relación al genoma humano en tres textos: la Declaración Universal sobre el Genoma Humano y los Derechos Humanos de la UNESCO, la Convención sobre los Derechos Humanos y la Biomedicina del Consejo de Europa y la Declaración Bioética de Gijón de la Sociedad Internacional de Bioética.
Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012) / 299
Page 300
Σπινελλα Λ.
Comenzaremos con una introducción al problema de las patentes sobre genes. A continuación, estudiaremos la Declaración de la UNESCO y haremos una exposición dividida en dos partes: 1) abordará a la Humanidad como sujeto. Para comprender este rol, aplicaremos los criterios que distinguen a los derechos de tercera generación con la !nalidad de demostrar que a la Humanidad le corresponden tales derechos en relación al genoma humano.
2) se concentrará en el concepto de ªDignidad Humanaº en la Declaración de la UNESCO. Posteriormente, indagaremos si los resultados obtenidos con la primera declaración se repiten en la Convención de Asturias y en la Declaración Bioética de Gijón. Por último, algunas conclusiones a modo de cierre.
1. El problema del patentamiento del genoma humano
Los diversos avances en relación al conocimiento y desarrollo de las investigaciones genómicas desembocaron en uno de los emprendimientos más trascendentales de los últimos tiempos, el Proyecto Genoma Humano. Nació, de manera o!cial, en el año 1990, aunque desde comienzos de los ochenta tomaba fuerza la idea de la confección de diversos mapas sobre el genoma humano3.
El Proyecto Genoma Humano se presentó, según Loeppky (1999) como el pináculo de una verdadera revolución biológica y tecnológica con el objetivo de mapear y secuenciar la totalidad del material genético humano.
3 Λα προπυεστα συργι⌠ εν 1984 πορ Ροβερτ Σινσηειmερ, ρεχτορ δε λα Υνιϖερσιδαδ δε Χαλιφορνια (Βυνχη
& Ηελλεmανσ, 2004). Dιϖερσασ εντιδαδεσ εσταταλεσ εσταδουνιδενσεσ τοmαρον ιντερϖενχι⌠ν. Εντρε λασ πρινχιπαλεσ σε πυεδε mενχιοναρ α υνο δε λοσ πιονεροσ, ελ Dεπαρτmεντ οφ Ενεργψ (DΟΕ). Λυεγο σε συm⌠ ελ Νατιοναλ Ινστιτυτεσ οφ Ηεαλτη (ΝΗΙ). Χυανδο ασυmι⌠ ϑαmεσ Wατσον εν ελ ΝΗΙ χοmο Dιρεχτορ Εϕεχυτιϖο δε λα Ινϖεστιγαχι⌠ν δελ Γενοmα Ηυmανο, φιρm⌠ υν αχυερδο δε χοοπεραχι⌠ν χον ελ ρεπρεσενταντε δελ DΟΕ παρα λα ινϖεστιγαχι⌠ν δελ γενοmα. Λυεγο, εν 1989 σε χρε⌠ Τηε Νατιοναλ Χεντερ φορ Ηυmαν Γενοmε Ρεσεαχη. Σι βιεν ελ οβϕετιϖο πρινχιπαλ ερα λα σεχυενχιαχι⌠ν δε γενοmα ηυmανο, συσ mετασ ινιχιαλεσ χονσισταν εν ελ δεσαρρολλο δε mτοδοσ ψ τεχνολογα πορ mεδιο δε προψεχτοσ δε mενορ εσχαλα, ταλεσ χοmο λα σεχυενχιαχι⌠ν δε οργανισmοσ m〈σ σενχιλλοσ.
300 / Ρεϖιστα ΦΑΧΥΛΤΑD DΕ DΕΡΕΧΗΟ Ψ ΧΙΕΝΧΙΑΣ ΠΟΛ⊆ΤΙΧΑΣ. ςολ. 42, Νο. 116 (2012)
Page 301
Ελ συϕετο δε δερεχηο α ρειϖινδιχαρ: λα Ηυmανιδαδ. Λα διγνιδαδ ηυmανα φρεντε αλ πατενταmιεντο δε λα ινφορmαχι⌠ν γεντιχα ηυmανα
Sulston y Ferri (2003) enseñan que confeccionar un mapa es un medio para comprender el "ujo de información que se extiende desde las instrucciones codi!cadas en los genes hasta las interacciones inter e intra-moleculares. Estas últimas están en la base de todas las funciones del cuerpo vivo. La importancia de la secuenciación reside en su valor para realizar posteriores investigaciones vinculadas con la biología, la evolución humana y, en particular, en brindar información esencial para la prevención, detección y tratamiento de enfermedades. También aporta conocimientos sobre la especie humana y la historia de las poblaciones.
Desde los inicios del Proyecto, las grandes industrias farmacológicas vislumbraron un terreno muy redituable. La genómica comercial comenzó a atraer al sector privado alrededor de los años 1993 y 1994, cuando los inversores se percataron del potencial cientí!co del análisis genómico como un medio de proveer ventajas a !n de liderar el descubrimiento de nuevas drogas (Cook-Deegan, 1997). Y, en consecuencia, se apresuraron a obtener patentes de invención sobre dicha información genética, como instrumento jurídico privilegiado.
...Para continuar leyendo
Solicita tu prueba